H. Martinuskerk Haagsemarkt

Aanvullingen en correcties over kerkkunst in Breda worden zeer gewaardeerd. U kunt uw informatie zenden naar het emailadres als vermeld op de pagina INFO / CONTACT
Laatste update van deze pagina 7-7-2023

De kerk in Princenhage staat geregistreerd als H. Martinus in de Parochie Heilige Maria Magdalena. De kerk is gewijd aan de H. Martinus van Tours.
Maarten (Latijn: Martinus) van Tours, meestal Sint-Maarten genoemd, was bisschop van de stad Tours en een belangrijke grondlegger van het katholieke christendom in Gallië. Hij was bovendien een van de populairste heiligen in de middeleeuwen, omdat hij een eenvoudig leven bleef leiden ondanks zijn voorname positie. Zijn feestdag valt op 11 november, de dag van zijn begrafenis.
In de iconografie wordt Marten op twee manieren afgebeeld. Ten eerste als Romein in harnas gezeten op een paard. Bij deze afbeeldingen geeft hij vrijwel altijd de helft van zijn mantel aan de bedelaar welke hij met zijn zwaard heeft afgesneden. De bedelaar ligt aan zijn voeten. Ook wordt hij voorgesteld als bisschop met een bedelaar aan zijn voeten. Ganzen of zwanen komen ook vaak voor. Zij verwijzen naar het pluimveehok waarin hij zich had verscholen.
De mantel die hij deelde met de bedelaar werkt nog op andere manieren door. In het Latijn is mantel cappa. De ruimte waarin zijn mantel werd bewaard ging al gauw kapel heten en de bewaker de cappellanus. Een ander woord voor mantel in het Latijn is pallium en van dit woord is de term palliatieve zorg afgeleid.
Bij de grote restauratie van 1961-1963 is de gehele kerk wit geschilderd. Enerzijds jammer want de kerk had voorheen prachtige gemetselde gewelven, maar de kerk werd er wel een stuk lichter door. Ook fresco’s werden wit geschilderd!

Omschrijving: muurschildering / fresco Martinus van Tours
Ontwerp: P.H.J. Cuypers
Afmeting: ca. 4 x 4 meter
Jaar: 1873
Locatie: links in het priesterkoor

Het verhaal:
Bij de grote restauratie van 1991-1993 werden twee fresco’s van hun witte kalk ontdaan en gerestaureerd. Men kan stellen dat men bij de restauratie van 1961-1963 iets te rigoureus te werk is gegaan.
Op deze fresco zien we twee fragmenten uit het leven van Martinus van Tours.
Links op de fresco:
Op jonge leeftijd werd Martinus soldaat. Dankzij zijn vader werd hij ingedeeld in de keizerlijke garde. Hij voelde zich echter niet thuis in het soldatenleven. Hij ging leven als een kluizenaar tussen de andere soldaten. Hij hielp hen waar het nodig was. Als hij arme mensen zag, gaf hij een deel van zijn bezittingen aan hen. Op een winterse koude dag ontmoette Martinus bij een stadspoort van Amiens een verkleumde bedelaar. Hij had alleen nog maar zijn mantel, nadat hij al zijn bezittingen had weggegeven. Dat was een bijzondere mantel, die aan soldaten en officieren een status gaf. Andere soldaten zagen de bedelaar ook, maar die deden niets. Martinus pakte zijn zwaard, sneed de helft van zijn mantel af en gaf het aan de bedelaar. Door sommige soldaten werd hij uitgelachen, omdat Martinus er belachelijk uitzag met een halve mantel. Andere soldaten voelden zich echter beschaamd, omdat zij niets gedaan hadden. ’s Nachts droomde Martinus dat Jezus hem in de halve mantel zag, waarbij herinnerd werd aan de woorden in Mattheüs 25:36: “Ik was naakt en gij hebt Mij gekleed” en 25:40: “als ge dat voor een van mijn geringste broeders hebt gedaan, hebt ge het voor Mij gedaan”.
Rechts op de fresco:
In 371 werd Maarten door de bevolking van Tours gekozen tot bisschop. Martinus als bisschop met een bedelaar naast zich.

Omschrijving: muurschildering / fresco Martinus van Tours
Ontwerp: P.H.J. Cuypers
Afmeting: ca. 4 x 4 meter
Jaar: 1873
Locatie: rechts in het priesterkoor

Omschrijving: beelden van bazuinengelen
Aantal: 8
Hoogte: ca. 80 centimeter
Materiaal: hout
Locatie: in het priesterkoor

Het verhaal:
In het priesterkoor zijn 8 bazuinengeltjes aangebracht onder de glas-in-lood vensters. Elk engeltje is uniek maar de onderlinge verschillen zijn niet groot. Vroeger stonden ze boven op het klankbord van de spreekstoel. De spreekstoep zelf is in ? weggehaald uit de kerk.
Engelen en bazuinen zijn in de bijbel weergegeven in Openbaring 8 t/m 11.
8:2 – Ik zag de zeven engelen die voor Gods troon staan. Ze kregen alle zeven een bazuin.
8:6 – De zeven engelen, ieder met een bazuin, maakten aanstalten om erop te blazen.
8:7 – Toen blies de eerste engel op zijn bazuin. Er kwam hagel en vuur, gemengd met bloed, en dat werd op de aarde geworpen. Een derde deel van de aarde brandde af, evenals een derde deel van de bomen en al het groen.
8:8 – De tweede engel blies op zijn bazuin. Iets dat eruitzag als een grote berg, waar de vlammen uitsloegen, werd in zee gegooid. Een derde deel van het water werd bloed,
8:10 – De derde engel blies op zijn bazuin. Uit de hemel viel een grote ster, die zo fel brandde als een fakkel. Hij viel op een derde deel van de rivieren en op de waterbronnen.
8:12 – De vierde engel blies op zijn bazuin. Een derde deel van de zon, van de maan en van de sterren werd getroffen, waardoor dat deel verduisterd werd. Een derde deel van de dag en ook van de nacht was er dus geen licht.
8:13 – In mijn visioen hoorde ik de luide roep van een adelaar die hoog in de lucht vloog: ‘Wee! Wee! Wee de mensen die op aarde leven! Want dadelijk klinken de bazuinen van de drie engelen die nog niet geblazen hebben.’
9:1 – Toen blies de vijfde engel op zijn bazuin. Ik zag een ster die uit de hemel op de aarde was gevallen. Hij kreeg de sleutel van de put naar de onderaardse diepte.
9:13 – Toen blies de zesde engel op zijn bazuin. Uit de vier horens van het gouden altaar dat voor God staat, hoorde ik een stem.
9:14 – die tegen de zesde engel met de bazuin zei: ‘Maak de vier engelen los die bij de grote rivier de Eufraat gevangenzitten.’
10:7 – Op het moment dat de zevende engel zijn bazuin zal laten klinken, zal Gods geheim werkelijkheid worden, zoals hij zijn dienaren, de profeten, heeft beloofd.
11:15 – Toen blies de zevende engel op zijn bazuin. In de hemel klonken luide stemmen, die zeiden: ‘Nu begint de heerschappij van onze Heer over de wereld, en die van zijn Messias. Hij zal heersen tot in eeuwigheid.’
De bazuin was de voorloper van de trompet. Hij bestond uit een ongebogen, lange metalen (koperen) buis, breed uitlopend en was vaak versierd met het vaandel van een burchtheer of ridder.
Rondbazuinen betekent bekendmaken, verspreiden, doorvertellen.

Omschrijving: deur van tabernakel
Afm: ca. 45 x 45cm
Materiaal: messing
Locatie: in het priesterkoor

Het verhaal:
Op de deur van de tabernakel is een afbeelding van een adelaarsnest geplaatst als decoratie. De vogel met gespreide vleugels beschermt en voedt haar/zijn drie keukens. Het dier is niet zomaar willekeurig gekozen. Adelaars komen voor in diverse passages van de bijbel.
In de katholieke kerk is een tabernakel een, meestal rijk versierde, brandwerende kluis op het hoogaltaar of zijaltaar, soms binnenin bekleed met zijde en van buiten vaak omhangen met gordijnen in liturgische kleur, waarin het Heilig Sacrament (de geconsacreerde hosties) bewaard wordt in een ciborie. Het tabernakel moet binnenin wit zijn. In elke kerk mag maar één dienstdoend tabernakel aanwezig zijn. Aan conopeum en godslamp kan men zien dat het sacrament in de vorm van geconsacreerde hosties in het tabernakel aanwezig is. Zo niet, is de godslamp gedoofd en staat de tabernakeldeur meestal open. Het tabernakel is binnen de katholieke eredienst het centrum en neemt in de kerkbouw van de katholieke kerk de centrale positie in als de woonplaats van de – onder de gedaante van brood – ‘waarachtig tegenwoordige’ Jezus Christus.

Omschrijving: beeld van adelaar in spreekgestoelte
Hoogte: ca. 45 cm
Jaar: 18-12-1925
Materiaal: brons
Opschrift: zie hieronder
Locatie: los spreekgestoelte in het priesterkoor

Het verhaal:
Op de lezerszijde is gegrafeerd:
“AAANGEBODEN DOOR DE H FAMILIE EN DE JONGENS CONGREGATIE AAN DEN ZE HEER PETRUS FRANSEN 18 DEC 1925 BIJ ZIJN ZILVEREN JUBILEUM ALS EERSTEN PASTOOR DER PAROCHIE VAN HET H HART VAN JEZUS TE BREDA”
Het spreekgestoelte heeft een stalen statief. Aan de bovenzijde is een adelaar geplaatst als decoratie. De vogel met gespreide vleugels kijkt de bezoekers van de kerk aan. Het dier is niet zomaar willekeurig gekozen. Adelaars komen voor in diverse passages van de bijbel.
Obadja 1: Maar al vlieg je zo hoog als een adelaar, al bouw je je nest in de sterren, dan nog haal ik je neer – spreekt de HEER .
De adelaar is ook het symbool voor evangelist Johannes. In de beeldende kunst worden de 4 evangelisten sinds de vierde eeuw niet alleen afgebeeld in de vorm van menselijke gedaanten, maar ook als symboolgestalten. Deze laatste werden geïnspireerd door de visioenen in de Bijbelboeken Ezechiël 1 en Openbaring 4. Hierin wordt de apostel Mattheüs als engel (of als mens), Marcus als leeuw, Johannes als adelaar en Lucas als stier (of als os of als kalf). Deze weergave, ook wel tetramorf genoemd (uit het Grieks: vier vormen), is waarschijnlijk van Syrische oorsprong.

Omschrijving: doopvont
Diameter en hoogte: ca. 45 cm
Materiaal: messing
Opschrift: zie hieronder
Locatie: los spreekgestoelte in het priesterkoor

Het verhaal:
Op de lezerszijde is gegrafeerd:
” IN + NOMINE + PATRIS + ET + FILII + ET + SPIRITUS + SANCTI”
Vertaald: “In de naam van de vader en van de zoon en van de heilige geest”
Het kruisteken is een christelijke symbolische handeling die erin in bestaat met de rechterhand een kruis te slaan vanaf het voorhoofd naar de borst en vervolgens van de linker tot de rechterschouder. Het kruisteken, het slaan van een kruis in één beweging, is een ritueel onder gelovigen binnen de Rooms-Katholieke Kerk, de Oosters-Orthodoxe Kerk, het Anglicanisme en de protestants-lutherse kerken. Met uitzondering van de laatstgenoemde groep wordt in de protestantse/reformatorische kerkgenootschappen het kruisteken niet gebruikt. Het maken van een kruisteken kan woordeloos gebeuren, maar vaak worden de volgende woorden gezegd: “In de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest. Amen”.
De losse doopvont staat op een eikenhoutje krukje in het priesterkoor.

Omschrijving: beeld van Cecilia
Hoogte: ca. 1 meter
Materiaal: gepolychromeerd hout
Locatie: boven het orgel, links in het transept

Het verhaal:
Volgens de legende kwam ze uit een Romeinse voorname familie. Ze zou zeer jong zijn gedwongen te huwen met iemand uit een andere Romeinse adellijke familie. Ze vond troost in de muziek. Ze werd patrones van muziek, instrumentenmakers en zangers. Dit patronaatschap is gebaseerd op een verkeerde opvatting van de antifoon van de vespers van haar feestdag, die luidt: “Cantantibus organis Caecilia virgo in corde suo soli domino decantabat dicens fiat domine cor meum et corpus meum immaculatum ut non confundar.” (Vertaling: “Terwijl orgeltonen klonken, zong Cecilia in haar hart voor de Heer alleen met de woorden: Mogen, Heer, mijn hart en mijn lichaam vlekkeloos blijven, opdat ik niet beschaamd zal worden”). De verwijzing naar het orgel (organis) en de zang (cantantibus) hebben te maken met het feestgedruis op haar bruiloft. De zin wil zeggen dat zij zich te midden van de feestmuziek in haar hart enkel richt tot God in de hoop ook in haar bruidsnacht haar maagdelijkheid (corpus immaculatum) te kunnen bewaren. Dit lukt. Ze vertelt haar echtgenoot, Valerianus, dat ze een beschermengel heeft. Valerianus komt tot inzicht en bekering. Beiden sterven vervolgens als martelaren onder een hernieuwde vlaag van christenvervolging. Lange tijd lag ze begraven in de Ceciliacrypte, totdat het lichaam van Cecilia door Paus Paschalis I verplaatst werd naar de Basiliek van Santa Cecilia in Trastevere.
Als patrones van muzikanten werden talrijke muziekverenigingen, koren, fanfares en orkesten naar haar genoemd. De heilige Cecilia wordt doorgaans voorgesteld met het orgel. In de Nederlanden wordt ze ook vaak met een valk afgebeeld, typisch attribuut om op haar adellijke afkomst te wijzen.
Tijdens onderhoudswerkzaamheden van 1972-1976 werd het 100 jaar oude orgel verplaatst van de koorzolder naar de linker transept.

Omschrijving: beeldengroep van Maria, Christus en Johannes
Hoogte: ca. 1,8 meter (per beeld)
Materiaal: eikenhout
Locatie: rechts in het transept

Het verhaal:
Tot de restauratie van de kerk in 1961 hing deze beeldengroep voor in de kerk. Daarna is deze verplaatst naar het rechter transept.
De beeldengroep bestaat uit Christus aan het kruis met Maria en Johannes naast zich. De beeldengroep verwijst naar vers Joh. 19,26; Bij het kruis van Jezus stonden zijn moeder met haar zuster, Maria, de vrouw van Klopas en Maria uit Magdala. Toen Jezus zijn moeder zag staan en bij haar een leerling van wie hij veel hield, zei hij tegen zijn moeder: “Dat is uw zoon”, en daarna tegen de leerling: “Dat is je moeder”. Vanaf dat moment nam die leerling haar bij zich in huis.
De beelden hangen aan de wand in het transept.

Omschrijving: beeld van engel
Hoogte: ca. 0,8 meter
Materiaal: eikenhout
Locatie: Maria altaar, rechts in het transept

Het verhaal:
Losstaand beeld van zittende engel in de kapel van het transept. Opvallend zijn de hoge ranke vleugels in puntvorm.

Omschrijving: bidbank met 5 panelen
Afmeting totaal: ca. 0,70 (h) x 3 (b) meter
Materiaal: eikenhout
Locatie: altaar, rechts in het transept

Het verhaal:
Deze bijzonder fraai gedecoreerde bidbank voor het altaar met houtsnijwerk bevat vijf panelen elk met een eigen verhaal. De afmeting per paneel bedraagt ca. 55 x 60 cm. Boven de panelen staat de tekst:
“quemadmodum eruus desiderat ad fontes aquarum ita anima mfa ad if domint Ps XLI.2”
Vrij vertaald:
“zoals de aarde verlangt naar de waterbronnen, zo hunkert de ziel naar de heer Ps XLI.2”
Paneel 1 (links): afbeelding van een hert.
Paneel 2: afbeelding van geestelijke. Op de bandenrol de tekst: “agnus manfurtus qui portatur ad dirtimam”. Vrij vertaald: “een gestolen lam dat naar de aarde wordt gedragen”
Paneel 3: arend op nest met 3 kuikens.
Paneel 4: afbeelding van geestelijke. Op de bandenrol de tekst: “dominus dedit ad orfrendum 2 Mouf: XVI.15”. Vrij vertaald: “de meester gaf om geofferd te worden 2 Mouf: XVI.15”
Paneel 5 (rechts): afbeelding van hostiekelk met hostie.
Bij de grote na-oorlogse restauratie van 1961-1963 wijzigde de indeling van de kerk. Het altaar verhuisde helemaal naar voor. Twee bidbanken stonden toen op het priesterkoor waar nu het altaar staat. Het diende toen als afscheiding tussen het schip en het altaar die toen nog helemaal voorin de kerk stond. Later vond men dit toch niet ideaal omdat de afstand tussen het altaar en het schip te groot was. Eén bidbank verhuisde naar het rechter transept en de andere werd afgebroken. De losse panelen bevinden zich nu in de sacristie en het parochiehuis. De overgebleven panelen hebben afbeeldingen van: een hert, een wapenschild, lam Gods, een geestelijke met een bandenrol.
Het houten retabel aan de wand achter de bank uit de 18e eeuw komt uit de vroegere schuurkerk.

Omschrijving: beeld van Martinus van Tours
Kunstenaar: Hendrik van der Geld – RKD
Hoogte: 1,5 meter
Jaar: 1930
Materiaal: gepolychromeerd hout
Locatie: rechts in het schip

Het verhaal:
Pastoor Bouman had tijdens zijn priesterperiode moeite met het feit dat er geen beeld van de patroonheilige in de kerk was en gaf het atelier van Van Der Geld opdracht voor een H. Martinus beeld. Dit beeld is een kopie van het Martinus beeld uit de Dom van de Duitse stad Xanten.
Op jonge leeftijd werd Martinus soldaat. Dankzij zijn vader werd hij ingedeeld in de keizerlijke garde. Hij voelde zich echter niet thuis in het soldatenleven. Hij ging leven als een kluizenaar tussen de andere soldaten. Hij hielp hen waar het nodig was. Als hij arme mensen zag, gaf hij een deel van zijn bezittingen aan hen. Op een winterse koude dag ontmoette Martinus bij een stadspoort van Amiens een verkleumde bedelaar. Hij had alleen nog maar zijn mantel, nadat hij al zijn bezittingen had weggegeven. Dat was een bijzondere mantel, die aan soldaten en officieren een status gaf. Andere soldaten zagen de bedelaar ook, maar die deden niets. Martinus pakte zijn zwaard, sneed de helft van zijn mantel af en gaf het aan de bedelaar. Door sommige soldaten werd hij uitgelachen, omdat Martinus er belachelijk uitzag met een halve mantel. Andere soldaten voelden zich echter beschaamd, omdat zij niets gedaan hadden. ’s Nachts droomde Martinus dat Jezus hem in de halve mantel zag, waarbij herinnerd werd aan de woorden in Mattheüs 25:36: “Ik was naakt en gij hebt Mij gekleed” en 25:40: “als ge dat voor een van mijn geringste broeders hebt gedaan, hebt ge het voor Mij gedaan”.

Omschrijving: beeld van Lucia van Syracuse
Hoogte: ca. 1,7 meter
Materiaal: gegoten gips
Locatie: rechts in het schip

Het verhaal:
De Martinuskerk heeft luidklokken die Jozef, Martinus en Lucia genaamd zijn. Bij de grote restauratie van 1991-1993 werden een aantal beelden herplaatst, zo ook het beeld van Lucia. Dit beeld maakte voorheen onderdeel uit van een altaarstuk waarbij het omgeven was van meerdere beelden. Ze is de tweede patroonheilige van de kerk.
Volgens de legende leefde Sint-Lucia in de tijd van de christenvervolgingen door keizer Diocletianus (regeerde 284-305). Ze was de dochter van een Romeins burger in Syracuse, die jonge leeftijd was overleden. Haar moeder, Eutychia, leed al vier jaar aan dysenterie. Beide vrouwen brachten een nacht door biddend bij de tombe van de christelijke heilige Sint-Agatha, de beschermheilige van Catania. Aan het einde van de nacht verscheen de heilige voor Lucia in een visioen. De heilige voorspelde Lucia daarin dat zij de glorie van Syracuse zou worden, zoals Agatha dat van Catania was. Ook was haar moeder terstond op wonderbaarlijke wijze genezen.
Eutychia regelde een heidense echtgenoot voor haar dochter, maar Lucia haalde haar moeder over het huwelijk niet door te laten gaan en de bruidsschat als aalmoezen onder de armen te verdelen. Lucia had Christus als bruidegom gekozen en wilde eeuwig maagd blijven. De beoogde echtgenoot kwam op de hoogte van het uitdelen van de bruidsschat. Hij gaf Lucia daarop als christen aan bij de magistraat Paschasius. Deze verzocht haar een offer aan de keizer te brengen, wat ze weigerde. Daarop werd ze veroordeeld tot tewerkstelling in een bordeel, maar op wonderbaarlijke wijze bleken de wachters haar niet te kunnen afvoeren, ook niet nadat men een ossenspan had ingezet. Later probeert men haar levend te verbranden, maar ook van de brandstapel leek zij geen last te hebben. Daarop werd ze met zwaardsteken om het leven gebracht. De fatale wond zou zijn toegebracht door met een zwaard door haar hals te steken.
Een andere legende verhaalt hoe Lucia haar ogen verloor. Eén versie van dit verhaal is dat een heidense minnaar naar haar hand dong. Hij maakte haar een compliment over haar mooie ogen, waarna ze haar ogen uitstak en hem deze toezond op een schaal, met de boodschap haar verder met rust te laten. Op wonderbaarlijke wijze bleef ze echter in staat te zien. In andere versies van de legende worden haar ogen uitgestoken bij haar marteldood. Beide versies komen in heiligenlevens ouder dan de 14e eeuw niet voor en zijn daarom waarschijnlijk een latere toevoeging.
De naam Lucia is afgeleid het Latijnse lux, dat licht betekent. Dit komt terug in de naamdag 13 december, die in de oude, juliaanse kalender de kortste dag van het jaar was. Vanwege de legende over de uitgestoken ogen is Sint-Lucia de beschermheilige van blinden en opticiens. Daarnaast is ze de beschermheilige van elektriciens, prostituees en zieke kinderen. Ze wordt door katholieken aangeroepen voor genezing van slechtziendheid, halspijnen, blindheid en versterkte bloedingsneigingen.

Omschrijving: beeld van Bernardus van Clairvaux
Hoogte: ca. 1,8 meter
Materiaal: gegoten gips
Locatie: rechts in het schip

Het verhaal:
Bernardus van Clairvaux, vereerd als Sint-Bernardus was een Franse abt en de belangrijkste promotor van de hervormende kloosterorde van de cisterciënzers. Door zijn optreden kwam er een einde aan de zogenoemde adelskerk (of Adelskirche).
Hij wordt vaak afgebeeld in het Cisterciënzer habijt (wit met zwarte schoudermantel) met abtstaf en regelboek. Zijn attributen zijn de lijdenswerktuigen (vanwege zijn aandacht voor het lijden van Christus) en een Mariamonogram. Volgens de legende zou Maria hem eens in een visioen zijn verschenen en hem hebben gesterkt met haar moedermelk (o.a. afgebeeld door de Meester van Delft, ca. 1500, Catherijne-convent Utrecht). Aan zijn voeten zit soms een wit hondje, omdat zijn moeder, voor zijn geboorte, gedroomd zou hebben dat zij een wit blaffend hondje in haar schoot droeg.

Omschrijving: panelen in hoog reliëf van Bernardus van Clairvaux
Hoogte: ca. 2,2 meter
Materiaal: gegoten gips
Locatie: rechts in het schip

Het verhaal:
Twee losse reliëf panelen van Bernardus. Ze maakten voorheen onderdeel uit van een Bernardusaltaar en zijn bij de restauratie van 1991-1993 herplaatst. Op het linker paneel is onder vermeld: “St. Bernardus fuit uir”. Vertaald “St. Bernardus was een man”. Op het rechter paneel is vermeld: “potens in opere et Simone”. Vrij vertaald: “krachtig aan het werk en Simon”.
Op het linker paneel is afgebeeld: Bernard predikte het geloof met de Maagd Maria als bemiddelaar.
Op het rechter paneel is afgebeeld: Tot aan zijn dood in 1153, zou hij abt blijven, al slaagde hij erin deze opdracht te combineren met een druk leven als prediker, schrijver en denker. Hij was een man van actie, onophoudelijk reizend door Europa, waarbij hij ketterijen van andersdenkende christenen neersloeg en de Tweede Kruistocht predikte. Hij liet 350 preken na, meer dan 500 brieven en een aantal verhandelingen.
Bernardus van Clairvaux, vereerd als Sint-Bernardus was een Franse abt en de belangrijkste promotor van de hervormende kloosterorde van de cisterciënzers. Door zijn optreden kwam er een einde aan de zogenoemde adelskerk (of Adelskirche).
Hij wordt vaak afgebeeld in het Cisterciënzer habijt (wit met zwarte schoudermantel) met abtstaf en regelboek. Zijn attributen zijn de lijdenswerktuigen (vanwege zijn aandacht voor het lijden van Christus) en een Mariamonogram. Volgens de legende zou Maria hem eens in een visioen zijn verschenen en hem hebben gesterkt met haar moedermelk (o.a. afgebeeld door de Meester van Delft, ca. 1500, Catherijne-convent Utrecht). Aan zijn voeten zit soms een wit hondje, omdat zijn moeder, voor zijn geboorte, gedroomd zou hebben dat zij een wit blaffend hondje in haar schoot droeg.