Kunst in Breda

Hein Koreman maakte het beeld niet als oorlogsmonument, maar exposeerde zijn werk voor de aankoop door Breda op de Keukenhof. Bij die expositie in 1954 was het goed voor de derde prijs.
Dit beeld riep bij velen in Breda herinneringen op aan mei 1940, toen de bevolking op de vlucht sloeg voor de naderende Duitsers. Het beeld werd steeds vaker De Vlucht genoemd en werd daarmee een oorlogsmonument. Het heeft op verschillende plekken gestaan: Parkstraat (1955-1959), Ginnekenstraat (1959-1965), Politiebureau Markendaalseweg (1965-1999), Breda. In de Ginnekenstraat stond het voor de Maria Hemelvaartkerk totdat deze in 1967 werd gesloopt. Op verzoek van het Oranjecomité en het ‘Comité 4/5 mei‘ heeft het beeld in 1999 een prominente rol gekregen bij de dodenherdenking op 4 mei, er worden dan veel bloemen bij het monument gelegd. Het is zorgvuldig gerestaureerd door de zoons van de kunstenaar en in april 1999 herplaatst in het park Valkenberg.
Het beeld is van alle tijden en nog steeds relevant. Het laat de verscheurdheid zien van mensen die het vertrouwde achter zich moeten laten. Naast vele vluchtelingen uit oorlogsgebieden zijn er ook steeds meer mensen die hun thuis moeten verlaten om armoede, politieke reden of voor het veranderende klimaat. Daarmee kan het beeld ook geprojecteerd worden op de hedendaagse vluchtelingenstromen in de wereld.
In juli 2021 heeft Radio 4 met het programma ‘De Ochtend van 4’ een prijs uitgeloofd voor het mooiste buitenkunstwerk in Zuid Nederland. De kunstwerken werden aangedragen door luisteraars zelf en er waren 12 genomineerden. Voor Breda was dat De Vlucht van Hein Koreman. In totaal waren er 40072 stemmen. De Vlucht eindigde verdienstelijk op de tweede plaats met 22% van de stemmen.

Naam: De Vlucht / De Trek
Omschrijving: beeld van een moeder met een ogenschijnlijk onwillig kind
Kunstenaar: Hein Koreman – RKD
Matertiaal: brons
Hoogte: ca. 2,5 meter (incl, sokkel)
Jaar: 1955
Opschrift: MEI 1940 (op de sokkel)
Status: oorlogsmonument Nationaal Comité 4 en 5 mei
Locatie: Valkenberg park N51 35.473 E4 46.763

De tekst bovenin luidt: ” De heylige Eendracht is het Sout, dat huys en Stad in Wesen houd“.
Een sgraffito is een versieringswijze waarbij in de nog natte klei of cement engobe figuren of patronen worden gekrast, zodat de onderlaag die vaak een andere kleur heeft zichtbaar wordt.

Omschrijving: muurschildering
Kunstenaar: ? – RKD
Afmeting: 153 x 321 cm
Jaar: 1927
Materiaal: sgraffito, tempera
Locatie: Oude Stadhuis, Raadzaal, Grote Markt 38

Wilhelmina Helena Pauline Maria van Oranje-Nassau
(Den Haag 1880-Het Loo bij Apeldoorn 1962)
Koningin der Nederlanden 1890-1948.
Het beeld is afkomstig van de Wilhelminakazerne in Ossendrecht.

Omschrijving: borstbeeld van Koningin Wilhelmina
Kunstenaar: Peter Roovers – RKD
Hoogte: ca. 80 cm
Gesigneerd: 83 Roovers
Opschrift:
koningin
wilhelmina
1880 – 1962
Jaar: 1983
Materiaal: brons
Locatie: KMA tussen kasteel en huis van Brecht

Een serie van 12 lantaarnpalen staat verspreid in de wijk Schorsmolen. Door beeld en woord verwijzen ze naar de historie van deze voormalige volksbuurt. Het is het enige wat daar op deze plek nog aan herinnert.
De lichtmasten zijn bedoeld om het buurtgevoel te verstrekken en daarmee de leefbaarheid te bevorderen.
Door de jaren heen zijn helaas 5 van deze lantaarnpalen verdwenen en/of vervangen en is de kunststof behuizingen wel wat verweerd of vervuild. De lichtmasten stonden als individu in de straten en waren daardoor niet “begrepen” waardoor ze uiteindelijk ook heel kwetsbaar waren voor vandalisme.
Dit bericht laat slechts 3 van 12 lantaarnpalen zien. Zie voor de overige lichtmasten: https://kunstinbreda.nl/centrum/schorsmolen/

Omschrijving: 12 lantaarnpalen
Kunstenaar: Marcel Zalme – RKD
Hoogte mast: ca. 4 meter, kleur geel
Jaar: 2000
Materiaal lamp: kunststof en staal

In deze oase van rust midden in de stad ligt deze figuur heerlijk te rusten.

Omschrijving: figuratief beeld van rustend figuur
Kunstenaar: Evángelos Cotrótsos – RKD
Afmeting (hxbxd): 50 x 60 x 130 mm
Jaar: 1981
Materiaal: marmer
Techniek: gehouwen gepolijst
Locatie: Willem Merkxtuin

Geen verdere gegevens bekend. Gegevens over dit beeld kunt u sturen naar info@kunstinbreda.nl

Omschrijving: beeld met meerdere hoofden
Hoogte: ca. 75 cm
Materiaal: terra cotta
Locatie: Bibliotheek binnentuin Molenstraat 6 N51 35.260 E4 46.775

Willem Frederik van Oranje-Nassau (Den Haag 24 augustus 1772 – Berlijn 12 december 1843), Prins van Oranje-Nassau, Soeverein Vorst der Nederlanden (1813-1815), Koning der Nederlanden (1815-1840).
Op informatiebord staat de tekst: “Onthuld op 24 november 2003 door Hare Majesteit Koningin Beatrix en Burgemeester mr. C.G.J. Rutten Ontworpen aan de hand van zes portretten en driedimensionaal uitgevoerd in brons door Jeroen Henneman. Aangeboden door de burgerij en de gemeente Breda ter gelegenheid van 175 jaar KMA in Breda.”

Bij besluit van 29 mei 1826, nummer 27 werd door Koning Willem I de opheffing van de Artillerie- en Genieschool te Delft en de oprichting van de Koninklijke Militaire Academie te Breda gelast, de eerste militaire inrichting in Europa, waar de krijgskunst in haar gehele omvang en op wetenschappelijke grondslagen door de toekomstige officieren van alle wapens werd beoefend. Dat Breda werd uitverkoren als de bakermat van toekomstige officieren, had deze stad te danken aan haar ligging, ongeveer in het centrum van het toenmalige Koninkrijk en aan haar roemrijk Kasteel, dat niet alleen een geschikte woonplaats aanbood uit praktisch oogpunt, maar dat tevens, door de talrijke herinneringen daaraan verbonden, de liefde en eerbied voor de Oranjes, die zo lang de hoge bewoners waren geweest, levendig zou houden. In 1828 kwamen de eerste kadetten naar de KMA.

Omschrijving: afbeelding van Koning Willem I
Kunstenaar: Jeroen Henneman – RKD
Hoogte: ca. 80 cm
Jaar: 24-11-2003
Opschrift op sokkel:
“KONING
WILLEM I
STICHTER
KMA
1828″
Materiaal: brons
Locatie: links bij binnenkomst op het KMA terrein

Het borstbeeld van Claudius Prinsen bevindt zich in een ronde nis in het trappenhuis van oude Stadhuis.
Prinsen was de zoon van een hoofdonderwijzer. Hij deed de opleiding tot onderwijzer en was korte tijd werkzaam in die functie. Later studeerde hij rechten aan de Rooms-Katholieke Universiteit van Nijmegen en behaalde zijn doctoraal in 1930. Hij promoveerde in 1946 aan de Universiteit van Groningen tot doctor in de Rechtswetenschappen op het proefschrift: “De Burgemeester”. Het proefschrift beleefde, in een populaire uitgave, een herdruk in 1958 en 1969.
Prinsen werd in 1932 benoemd tot burgemeester van Roosendaal en in 1942 vervangen door een NSB-burgemeester. In 1944 keerde hij terug in zijn oude functie en in 1947 volgde zijn benoeming tot burgemeester van Breda. Hij bleef tot zijn dood in 1952 in de laatste functie werkzaam.
Prinsen had vier dochters en twee zonen, onder wie de acteur Joost Prinsen die bekend is geworden als de persoon Erik Engerd in de De Stratemakeropzeeshow.
Prinsen ligt begraven op de R.K. Begraafplaats te Roosendaal. Op zijn graf staat een beeld vervaardigd door Mari Andriessen. Hij was officier in de Orde van Oranje-Nassau en officier in de Kroonorde van België. In Breda is een belangrijke verkeersweg naar Prinsen vernoemd nl. de Claudius Prinsenlaan.

Omschrijving: borstbeeld van mr. dr. Claudius Antonius Prinsen
Hoogte: ca. 50 cm
Materiaal: brons
Locatie: Oude Stadhuis, Grote Markt 38

Het Chassé Theater, de Chassékazerne, de Chasséparking, de Chassépromenade en het Chasséveld. Generaal Baron David Hendrik Chassé heeft duidelijk zijn sporen verdiend in Breda. Hij werd geboren in 1765 en was pas 10 toen hij het leger in ging. Hij streed eerst voor de Nederlandse patriotten. Later vocht hij voor de Franse revolutionairen onder het regime van keizer Napoleon. In 1814 ging hij over in Nederlandse dienst en verdedigde hij zijn vaderland tegen de Fransen en de Belgen. Hij heeft dus zowel vóór als tegen Napoleon gestreden. Dat laatste gebeurde bij de bekende Slag bij Waterloo. Chassé is zonder twijfel een van de beroemdste generaals van de 19e eeuw te noemen. In 1832 voerde hij het bevel over de citadel van Antwerpen tijdens de belegering door de Fransen. Hieraan ontleende hij zijn status van nationale held! Na een krijgsgevangenschap komt Chassé in 1834 terug naar Nederland. Hij gaat dan in Breda wonen, waar hij in 1849 sterft. Hij ligt begraven op de protestante begraafplaats in ’t Ginneken.
Vijftig jaar later werd bij de opening van de Chassékazerne een buste van de generaal aangeboden door de Gemeente Breda. Na de sluiting van de kazerne verhuisde in 1993 het borstbeeld naar het Chassé Theater waar het in de foyer staat.
De rechterzijde is gesigneerd met “Jan van Zijp 1897”

Naam: Generaal Chassé
Kunstenaar: George van Zijp – RKD
Omschrijving: borstbeeld
Hoogte: ca. 80 cm
Jaar: 1897
Materiaal: gips, overgeschilderd met bronsverf
Locatie: Chassé Theater, Claudius Prinsenlaan 8

Een putto (meervoud: putti, ook wel puttis of putto’s) of amoretto is in de beeldhouw- en schilderkunst een mollig kinderfiguurtje, bijna altijd mannelijk en meestal naakt. Als het kind vleugeltjes heeft, spreekt men ook van een cherubijntje. Putti komen vooral voor in de renaissance-, barok- en rococokunst.
Het woord putto komt uit het Italiaans en was oorspronkelijk een (scheld)naam voor een kleine jongen, van het neutrale Latijn putus (afgeleid van putare ‘reinigen’).
De voorlopers van de putti waren Cupido(otjes) en de eroten uit de oudheid, minnegodjes die bijvoorbeeld worden aangetroffen op kindersarcofagen, dansend, strijdend, musicerend of anderszins. Het gaat dan over naakte kinderfiguren als begeleiders van de liefdegod Eros. De herleving van deze figuurtjes wordt toegeschreven aan de Florentijnse renaissance-beeldhouwer Donatello (1386-1466).
Putti hadden behalve een decoratieve functie vaak ook een allegorische betekenis.

Omschrijving: beeld van 2 kinderen (putti)
Hoogte: ca. 1,3 meter
Materiaal: steen
Locatie: Engelse tuin Kasteel Bouvigne