KMA

Aanvullingen en correcties over kunst en beelden op de KMA van Breda worden zeer gewaardeerd. U kunt uw informatie zenden naar het emailadres als vermeld op de pagina INFO / CONTACT
Laatste update van deze pagina 8-2-2024

De Koninklijke Militaire Academie (KMA) is een militaire academie waar sinds 24 november 1828 de Nederlandse officieren worden opgeleid voor de Koninklijke Landmacht, de Koninklijke Luchtmacht (1936) en de Koninklijke Marechaussee (2002).
De KMA is behoudens rondleidingen van de VVV en opendagen niet toegankelijk voor niet-militairen.

Locatie: Kraanstraat 24 N51 35.420 E4 46.414

Omschrijving: borstbeeld van koningin Wilhelmina
Kunstenaar: Pier Pander – RKD
Hoogte: ca. 60 cm
Materiaal: marmer
Locatie: Blokhuis

Het verhaal:
Dit beeld staat in de hal van de voormalige gouverneurs woning (commandeurshuis).
Koningin Wilhelmina is goed vertegenwoordigd op de KMA, want er zijn maar liefst 5 beelden van haar te vinden op de KMA.
Wilhelmina Helena Pauline Maria (Den Haag, 31 augustus 1880 – Apeldoorn, 28 november 1962), Prinses der Nederlanden (1880-1890, 1948-1962), Prinses van Oranje-Nassau en Hertogin van Mecklenburg (1901-1962), was van 23 november 1890 tot 4 september 1948 koningin der Nederlanden en regeerde onder de naam Wilhelmina. Zij trouwde met haar achterneef Hendrik van Mecklenburg-Schwerin. Uit dit huwelijk werd één dochter geboren: Juliana.

Omschrijving: borstbeeld van koningin Wilhelmina
Kunstenaar: Johan Wortman – RKD
Hoogte: 60 cm
Inscriptie: “…… feb 89”
Opschrift op sokkel: “HM Wilhelmina koningin der Nederlanden”
Materiaal: brons
Locatie: Blokhuis

Het verhaal:
Begin 1898 maakte de kunstenaar deze buste van koningin Wilhelmina, die later dat jaar zou worden ingehuldigd. Zij poseerde hiervoor meerder malen. De bronzen buste werd opgenomen in de collectie van de Koninklijke familie en is nu in de collectie van Paleis het Loo.
Het is bekend dat de buste in een aantal formaten is gemaakt. Er bevindt zich er ook één in de hal van de voormalige gouverneurs woning (commandeurshuis) op de KMA. Ook zijn er een klein aantal in de handel gebracht.
In opdracht van koningin Emma ontwierp Wortman ook de herdenkingsmedaille voor de inhuldiging van koningin Wilhelmina. Wortman heeft helaas zelf de inhuldiging niet mee kunnen maken, hij overleed in augustus 1898 op 27 jarige leeftijd in Italië aan typhus.

Omschrijving: borstbeeld van Dwight D. Eisenhower
Kunstenaar: Siemen Bolhuis – RKD
Hoogte: ca. 80 cm
Inscriptie op de plaquette en sokkel: zie hieronder
Jaar: 1990
Materiaal: brons, sokkel van handsteen
Locatie: paradeplaats

Het verhaal:
Eisenhouwer was opperbevelhebber van de geallieerde strijdkrachten in Europe in WO2 en de 34e President van de USA van 1953 tot 1961.
Het beeld is gemaakt ter gelegenheid van zijn honderdste geboortejaar. Op de plaquette staat abusievelijk vermeld dat hij president werd in 1952 maar dat was op 20 januari 1953. In 1994 is het beeld onthuld op de paradeplaats van de KMA tijdens de Eisenhouwer herdenking. Te midden van enkele tientallen veteranen werden zijn daden nogmaals genoemd. Tegelijkertijd herdachten de aanwezigen het bezoek van Eisenhouwer aan de KMA op 19 mei 1952. Hij wordt nog steeds liefdevol ‘Ike’ genoemd.
Inscriptie plaquette:
Dwight David Eisenhower
Opperbevelhebber van de geallieerde strijdkrachten in Europa
in de Tweede Wereldoorlog
President van de Verenigde Staten van Amerika
van 1952 tot 1961
Aangeboden door de Stichting Nederland-Verenigde Staten
ter gelegenheid van de Eisenhower Centennial Memorial
1890-1990
Inscriptie achterzijde sokkel:
Beeldhouwer
Siemen Bolhuis
Almere 1990 

Omschrijving: beeld van militair
Materiaal: natuursteen
Hoogte: ca. 0,6 cm
Inscriptie: zie foto
Jaar: 2003
Locatie: Kasteel Grote Zaal

Het verhaal:
Het beeld is gemaakt ter gelegenheid van 175 jaar KMA.

Omschrijving: borstbeeld van koningin Wilhelmina
Kunstenaar: Peter Roovers – RKD
Hoogte: ca. 70 cm
Opschrift op sokkel: “Wilhelmina van Oranje Nassau”
Materiaal: brons
Locatie: Kasteel Nassauzaal

Het verhaal:
In de Nassauzaal hangen naast dit beeld schilderijen van leden van de koninklijke familie.
Sinds 22 januari 2016 is ook het (nieuwe) portret van koning Willem Alexander te bewonderen in de Nassauzaal. Het schilderij is gemaakt door de Haagsche portretschilder Rianne Smit. Zij heeft ervoor gekozen om de koning af te beelden terwijl hij een groet brengt aan het vaandel. De vorst draagt een uniform.

Omschrijving: borstbeeld van Lodewijk Thomson
Hoogte: ca. 80 cm
Opschrift op sokkel: zie hieronder
Materiaal: brons
Locatie: Kasteel Indiëzaal

Het verhaal:
Lodewijk Willem Johan Karel Thompson geboren in Voorschoten op 11 juni 1869 en overleden in Durrës (Albanië) op 15 juni 1914. Hij wordt beschouwd als de eerste officier op vredesmissie die daar ook gesneuveld is.
Beelden van hem staan ook te Groningen en Den Haag.
Opschrift op sokkel:

Lodewijk W.J.K. Thomson
11-06-1869 15-06-1914
Cadet KMA 1884-1888
Luitenant-kolonel Ridder MWO (Atjeh 1897)
gesneuveld bij de verdediging van de
Albanese onafhankelijkheid
tijdens de eerste Nederlandse vredesmissie
“Zoekt gene splitsing
slechts in eenheid is kracht”.

Omschrijving: standbeeld van Prins Willem van Oranje
Kunstenaar: Gerrit Bolhuis – RKD
Hoogte: ca. 1,8 meter
Inscriptie: “WILLEM” en “Men hoeft niet te hopen om iets te ondernemen”
Jaar: 1959
Materiaal: brons
Sokkel: beton, hoogte ca. 1 m.
Locatie: paradeplaats

Het verhaal:
Willem (1533-1584) was een zoon van Willem de Rijke en Juliana van Stolberg. In Nederland staat hij bekend als de Vader des Vaderlands. Willem, Prins van Oranje, graaf van Nassau-Dillenburg, beter bekend als Willem van Oranje of onder zijn postume bijnaam Willem de Zwijger, was een staatsman en legeraanvoerder die een sleutelrol speelde in de ontketening van de Tachtigjarige Oorlog en de grondlegging van de hieruit ontstane Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
Willem voerde de titel prins van Oranje. Hij erfde van zijn neef ook voorrechten en bezittingen in onder meer Dietz, Vianden, Charny, Penthièvre, Tonnerre, Warneton, Diest, Breda, Chatebelin, Nozeroy en Arlay.
Willem van Oranje werd op 3 augustus 1584 begraven in de Nieuwe Kerk in Delft. Volgens een eerder testament had hij in de Grote Kerk in Breda begraven willen worden, dicht bij zijn eerste vrouw Anna van Buren, omringd door zijn illustere voorgeslacht. Maar Breda was toen nog bezet door de Spanjaarden. Ook na de herovering in 1590 bleef Willem van Oranje in Delft. Op de begrafenis kwamen enkele duizenden mensen de laatste eer bewijzen. Het graf was eenvoudig, in een hoekje van de kerk, ‘gemaakt van ruwe stenen en cement.
Een van de wapenspreuken van de prins luidde: Je maintiendrai (Frans voor ‘Ik zal handhaven’).
De spreuk “Men hoeft niet te hopen om iets te ondernemen” (volledig: Men hoeft niet te hopen om iets te ondernemen noch te slagen om te volharden) is de vertaling van het Franse spreekwoord “Point n’est besoin d’espérer pour entreprendre, ni de réussir pour persévérer”. Deze spreuk is vaak toegeschreven aan prins Willem I van Oranje, maar ook wel aan stadhouder Willem II en stadhouder-koning Willem III. In de geschreven teksten van de prins is de uitspraak echter nergens terug te vinden. Vrijwel zeker gaat het hier om een hem toegeschreven uitspraak.
Het standbeeld van de Vader des Vaderlands is overgekomen uit Willemstad en staat sinds 2014 op het kasteelterrein.

Omschrijving: afbeelding van Koning Willem I
Kunstenaar: Jeroen Henneman – RKD
Hoogte: ca. 80 cm
Jaar: 24-11-2003
Opschrift op sokkel:
“KONING
WILLEM I
STICHTER
KMA
1828″
Materiaal: brons
Locatie: links bij binnenkomst op het KMA terrein

Het verhaal:
Willem Frederik van Oranje-Nassau (Den Haag 24 augustus 1772 – Berlijn 12 december 1843), Prins van Oranje-Nassau, Soeverein Vorst der Nederlanden (1813-1815), Koning der Nederlanden (1815-1840).
Op informatiebord staat de tekst: “Onthuld op 24 november 2003 door Hare Majesteit Koningin Beatrix en Burgemeester mr. C.G.J. Rutten Ontworpen aan de hand van zes portretten en driedimensionaal uitgevoerd in brons door Jeroen Henneman. Aangeboden door de burgerij en de gemeente Breda ter gelegenheid van 175 jaar KMA in Breda.”

Bij besluit van 29 mei 1826, nummer 27 werd door Koning Willem I de opheffing van de Artillerie- en Genieschool te Delft en de oprichting van de Koninklijke Militaire Academie te Breda gelast, de eerste militaire inrichting in Europa, waar de krijgskunst in haar gehele omvang en op wetenschappelijke grondslagen door de toekomstige officieren van alle wapens werd beoefend. Dat Breda werd uitverkoren als de bakermat van toekomstige officieren, had deze stad te danken aan haar ligging, ongeveer in het centrum van het toenmalige Koninkrijk en aan haar roemrijk Kasteel, dat niet alleen een geschikte woonplaats aanbood uit praktisch oogpunt, maar dat tevens, door de talrijke herinneringen daaraan verbonden, de liefde en eerbied voor de Oranjes, die zo lang de hoge bewoners waren geweest, levendig zou houden. In 1828 kwamen de eerste kadetten naar de KMA.

Omschrijving: borstbeeld van Koningin Wilhelmina
Kunstenaar: Peter Roovers – RKD
Hoogte: ca. 80 cm
Gesigneerd: 83 Roovers
Opschrift:
koningin
wilhelmina
1880 – 1962
Jaar: 1983
Materiaal: brons
Locatie: tussen kasteel en huis van Brecht

Het verhaal:
Wilhelmina Helena Pauline Maria van Oranje-Nassau
(Den Haag 1880-Het Loo bij Apeldoorn 1962)
Koningin der Nederlanden 1890-1948.
Het beeld is afkomstig van de Wilhelminakazerne in Ossendrecht.

Omschrijving: beeld van Koningin Wilhelmina
Materiaal: brons
Hoogte: ca. 30 cm
Inscriptie: Wilhelmina 89
Jaar: 1997
Locatie: Koningin Wilhelmina Paviljoen, Kasteelplein

Het verhaal:
Bij de redactie is niet bekend of het beeldje permanent is opgesteld in de gang van het Koningin Wilhelmina Paviljoen.

Naam: Het Voske
Omschrijving: beeld van sluwe vos
Kunstenaar: P.A.H. Hornix, directeur van Openbare Werken in Breda
Materiaal: natuursteen met cement
Hoogte: ca. 70 cm excl. sokkel
Jaar: 1940
Locatie: tussen kasteel en sportveld

Het verhaal:
In 1940 was het 350 jaar geleden dat Staatse troepen middels de list met het turfschip Breda heroverden op de Spanjaarden. De stad Breda schonk de KMA dit monument ter herdenking. Een beeldje staat op de plaats waar ongeveer dat turfschip afmeerde. De vos is samen met een lans bedekt onder een doek. Aan 4 zijden van de zuil zijn reliëfstenen en teksten aangebracht.
Aan de voorzijde van de sokkel zit een reliëfsteen met de vestigingsplattegrond.
Op de rechterzijde staat: “hier meerde den 3den maart 1590 het turfschip van Adriaan van Bergen”.
Op de achterzijde: “1590 4 maart 1940 de gemeente breda heeft dit monument ter herdenking van een moedig wapenfeit opgericht”.
En op de linkerzijde: “door bergen’s loozen zin en heraugiere’s beleid werd deze nassau–veste van het Spaanse juk bevrijd”.
Aan de voet van de zuil wijst een stenen meerpaal met een (stenen) touw op de plaats waar het schip aanmeerde.