Chassé

Aanvullingen en correcties over kunst en beelden in de gemeente Breda worden zeer gewaardeerd. U kunt uw informatie zenden naar het emailadres als vermeld op de pagina INFO / CONTACT
Laatste update van deze pagina 12-3-2024

Het Chassé is het gebied tussen: Karnemelkstraat, Houtmarkt, Oude Vest, Claudius Prinsenlaan, Wilhelminasingel, Chassésingel, Marksingel en Markendaalseweg.

Na de sloop van de Chassékazerne is op het terrein in 1998 het Chassépark ontstaan bestaande uit 646 moderne koop- en huurwoningen met de opzet van een campus. Het park heeft in het jaar 2000 de status landelijk voorbeeldproject gekregen, als voorbeeld voor het thema ‘levende parken en pleinen’. Het park is een groen gebied met aan de randen commerciële en culturele ruimten. Er zijn een aantal hoge gebouwen met appartementen, zogenaamde parkappartementen, gebouwd. In 2007 is het park voltooid. 1.500 bewoners delen één gezamenlijke tuin.
De Nederlandse architect Rem Koolhaas mocht samen met supervisor Xaveer de Geyter de uitwerking van het park op zich nemen. Samen ontwikkelden zij een soort multifunctioneel campusmodel voor het 13 hectare grote terrein in de binnenstad van Breda.

Naam: Plantman / Engelman
Omschrijving: beeld abstract
Kunstenaar: Huub & Adelheid Kortekaas – RKD
Hoogte: ca. 4 meter
Jaar: 1998
Materiaal: cortenstaal
Locatie: Chassépark N51 35.091 E4 46.970

Het verhaal:
Het kunstenaarskoppel Huub Kortekaas en Adelheid van Swelm werken na hun huwelijk in 1969 als autodidact kunstenaars intensief samen.
Vanaf 1974 staat hun hele oeuvre in het teken van de plant. De plant wordt het symbool van het verlangen van de mens om zich te ontplooien en te worden tot wie hij of zij in diepste wezen is, de mens als unieke universele “zaailing” (Kiemplant) van Moeder Aarde, de mens als unieke scheppende uitdaging van één samenhangend organisme. De ervaring dat spiritualiteit de werkelijke motor is van alle leven, de gouden draad die alles en allen verbindt.
2009 + 2010: verlenging bruikleen.
15-10-2011: het beeld is aangekocht door de Vereniging Chassépark.

Omschrijving: figuratief beeld
Hoogte: ca. 70 cm
Jaar: 1998
Materiaal: albast
Locatie: Wintertuin, Chassépark N51 34.985 E4 46.771

Het verhaal:
Dit kunstwerk staat in de hal van het appartementencomplex dat de naam “Wintertuin” draagt.

Omschrijving: abstract
Hoogte: ca. 70 cm
Jaar: 1998
Materiaal: brons
Locatie: Wintertuin, Chassépark N51 34.985 E4 46.771

Het verhaal:
Dit kunstwerk staat in de binnenhal van het appartementencomplex dat de naam “Wintertuin” draagt.

Omschrijving: levensboom, liggend
Breedte: ca. 12 meter
Lengte: ca. 30 meter
Jaar: ca. 1998
Materiaal: cortenstaal
Locatie: Chassépark N51 35.091 E4 46.970

Het verhaal:
De levensboom symboliseert het leven van een mens. De boom heeft 3 grote aftakkingen, die de keuzes/stappen voorstellen van een mens. Gemiddeld neemt een mens 3 grote stappen in zijn leven. De kleine aftakkingen van de boom stellen daarbij de kleine beslissingen van de mensen voor.
In het voorjaar van 2017 is het cultuurgedeelte netjes opgeknapt.
De ruimte tussen de takken is opgevuld met gebroken terracotta scherven.
De grote liggende levensboom is aangebracht op het binnenterrein van het appartementencomplex. Rond de levensboom ligt een lijst – net als bij een fotolijst – waar op een hoek de volgende tekst is aangebracht met uitgesneden letters:

L. van Beusekom – Nix †
wethouder gemeente Breda 1997-2002

Vertrouwen schenken doet vertrouwen winnen,
en op vertrouwde grond valt vast te bouwen;
zonder vertrouwen moet je maar niet beginnen,
wordt bouwwerk bouwsel en niet te behouden.

Heel weinig maar verstaan de hoge kunst
om met vertrouwen het bouwen te besturen;
wie het ervaart, ervaart het als een gunst:
mee mogen bouwen aan zulk machtige muren.

Voor Lous was het echt heel normaal,
vertrouwen gaf haar kracht door te bouwen;
ze had het en gaf het gul, aan ons allemaal.

Lous, ons was je een warm stralend gouden
Mens; zonder jou wordt ’t dof en akelig kaal.
Breda, onze stad, zal lang om de rouwen.

Ton Hartman

Naam: Siamese stoel
Omschrijving: sculptuur van 2 aan elkaar gemaakte stoelen
Kunstenaar: Thijs van Kimmenade – RKD
Hoogte: ca. 3,5 meter
Jaar: 8 mei 2012
Materiaal: staal
Locatie: Chassépark N51 35.091 E4 46.970

Het verhaal:
Het kunstwerk heeft een lange weg afgelegd. Zo heeft het al Nijmegen, de wijk Zandberg en Brabantpark aangedaan. In 2012 heeft de gemeente Breda een aanvraag voor een vergunning ingediend om de stoel op het Nonneveld te plaatsen.
Peter Elbertse van het Platform Ginnekenweg Noord vond het een blamage voor kunstenaar Van Kimmenade. Elbertse vond dat het kunstwerk meer verdiende. Hij zag hij het werk liever terechtkomen in de Parkstraat bij het Wilhelminapark, waar het deel zou uitmaken van een kunstroute. Daar zou het oorspronkelijk een plekje krijgen. Maar de bewoners van het Wilhelminapark zagen het liever gaan dan komen. Uiteindelijk gaf dat de doorslag en kwam het kunstwerk er niet.
Een aantal jaren geleden stond er al een kunstwerk van de kunstenaar in de Willem Merkxtuin aan de Sint Annastraat. Dat ging kapot, waarop Van Kimmenade voorstelde om een ander kunstwerk aan de stad te schenken. De bewoners van het Chassépark stemden wel in met de plaatsing van het beeld.

Naam: Generaal Chassé
Kunstenaar: George van Zijp – RKD
Omschrijving: borstbeeld
Hoogte: ca. 80 cm
Jaar: 1899
Materiaal: gips, overgeschilderd met bronsverf
Locatie: Chassé Theater, Claudius Prinsenlaan 8

Het verhaal:
Het Chassé Theater, de Chassékazerne, de Chasséparking, de Chassépromenade en het Chasséveld. Generaal Baron David Hendrik Chassé heeft duidelijk zijn sporen verdiend in Breda. Hij werd geboren in 1765 en was pas 10 toen hij het leger in ging. Hij streed eerst voor de Nederlandse patriotten. Later vocht hij voor de Franse revolutionairen onder het regime van keizer Napoleon. In 1814 ging hij over in Nederlandse dienst en verdedigde hij zijn vaderland tegen de Fransen en de Belgen. Hij heeft dus zowel vóór als tegen Napoleon gestreden. Dat laatste gebeurde bij de bekende Slag bij Waterloo. Chassé is zonder twijfel een van de beroemdste generaals van de 19e eeuw te noemen. In 1832 voerde hij het bevel over de citadel van Antwerpen tijdens de belegering door de Fransen. Hieraan ontleende hij zijn status van nationale held! Na een krijgsgevangenschap komt Chassé in 1834 terug naar Nederland. Hij gaat dan in Breda wonen, waar hij in 1849 sterft. Hij ligt begraven op de protestante begraafplaats in ’t Ginneken.
Vijftig jaar later werd bij de opening van de Chassékazerne een buste van de generaal aangeboden door de Gemeente Breda. Na de sluiting van de kazerne verhuisde in 1993 het borstbeeld naar het Chassé Theater waar het in de foyer staat.
De rechterzijde is gesigneerd met “Jan van Zijp 1897”.

Naam: Contratto sociale
Omschrijving: lans gericht naar het stadswapen van Breda
Kunstenaar: Luciano Fabro – RKD
Hoogte: ca. 1,6 meter
Breedte: ca. 4 meter
Montagehoogte:
Jaar: 1982
Materiaal: kunststof
Locatie: Claudius Prinsenlaan 10, tegen gevel van stadhuis N51 35.261 E4 47.003

Het verhaal:
Het Bredase stadswapen in gouden inkt. De “pen” heeft de vorm van een lans, die verwijst naar het beroemde schilderij “Las Lanzas”van Velasquez. De gouden kruizen verwijzen naar de drie Andreaskruizen van het gemeentewapen van Breda. Ze staan ook voor het ondertekenen van formulieren, wat in dit gebouw dagelijks gebeurd. Het is bevestigd aan de buitenzijde van het gebouw, boven de hoofdentree van het Stadskantoor. Contratto Sociale is Italiaans voor ‘Sociaal contract’. De kunstenaar komt uit Italië.

Naam: Voettocht naar Lascaux
Omschrijving: geschilderde panelen
Kunstenaar: Peter van Houten – RKD
Aantal: 2
Hoogte: 4 meter
Breedte: 3 meter
Jaar: 1992
Materiaal: linnen, papier, hout
Locatie: Claudius Prinsenlaan 10, in stadhuis N51 35.261 E4 47.003

Het verhaal:
Deze panelen zijn aangebracht in de entree(zuid) van het stadhuis. De panelen zijn beplakt met kranten die vervolgens beschilderd zijn met afbeeldingen van kinderen en volwassen. De panelen bestaan uit meerdere stukken die tegen elkaar zijn gemonteerd.
Paneelschildering bestaande uit twee delen, met een voorstelling van fabrieksarbeiders uit Brabant.

Naam: gespleten man of samen één
Omschrijving: beeld van man in 2 gelijke delen
Kunstenaar: Theo Schreurs – RKD
Hoogte:
Jaar: 12 december 1995
Materiaal: brons
Sokkel:
Locatie: Claudius Prinsenlaan 14 voor het stadskantoor N51 35.248 E4 47.085

Het verhaal:
Het verbeeldt de overheid in twee kantoren die toch een eenheid vormen. De “gespleten man” betekent “samen één”. De luchtbrug tussen stadskantoor één en twee is de verbinding die van de twee gebouwen een geheel maakt. Aangeboden door de belegger van Stadskantoor II. Het kunstwerk is geschonken door de firma Interprojecta Vastgoed BV.

Naam: Love Breda
Omschrijving: ramen met bloemmotieven
Kunstenaar: Nobuyoshi Araki (Japan) (Wikipedia) – RKD
Hoogte: ca. 4,1 meter
Breedte: ca. 38 meter
Jaar: 2003
Materiaal/techniek: folie
Locatie: ingang ondergrondse parkeergarage achter Stadhuis, Claudius Prinsenlaan 10 N51 35.204 E4 47.043

Het verhaal:
Omschrijving: Het werk van Araki handelt altijd om leven, dood en seksualiteit. Hij is bekend geworden met zijn foto’s van gebonden, naakte vrouwen. In Japan beschouwd als een hoge kunstvorm, in Europa eerder beschouwd als pornografie. Daar in Nederland de bloem wordt verheerlijkt om haar schoonheid, vond hij dit een passend alternatief voor de bondage. Het motief van de bloem speelt in de traditie van de Japanse kunst en in die van Araki eveneens een belangrijke rol.
De voorstelling is verder bewust ijl gehouden. De bloemen zijn zeer kleurrijk. Araki zoomde diep in op het binnenste van de bloemen en componeerde de beelden die hij daarvan opnam tot een spel van voluptueuze vormen. Steeds is de knop van de bloem het centrale element, dat op verhulde wijze refereert aan het vrouwelijk geslacht.
De prints zijn transparant, waardoor je dwars door de bloembladeren heen kijkt naar de architectuur op de achtergrond, die in toon en geometrische vorm scherp contrasteert met de afbeelding. Zodoende ontstaat de suggestie van een haast psychedelisch droombeeld dat naast sensualiteit ook rust, geborgenheid en warmte uitstraalt.

Omschrijving: 2 schelp vormige sculpturen
Afm.: ca. 2,4 x 0,6 m
Materiaal: beton
Locatie: Concordiaplein N51 34.965 E4 46.550

Het verhaal:
Deze sculpturen zijn geplaatst na de nieuwbouw van het plein. Wat heeft de ontwerper voor met de sculpturen? Een speelvoorwerp voor kinderen, een tuinmeubel of een gewoon een abstract kunstvoorwerp.
In mei 2017 werd het plein gereconstrueerd en werden de sculpturen tijdelijk verplaatst. In juni 2017 zijn ze weer terug geplaatst.

Omschrijving: beeld van kind
Hoogte: ca. 80 cm
Materiaal: composiet
Sokkel: beton, 40 cm
Locatie: Eerste Markstraat 18

Het verhaal:
Dit eenvoudig beeld symboliseert spelende kinderen op straat.

Omschrijving: gevelsteen
Kunstenaar: Ties Poeth – RKD
Hoogte: 25 cm
Jaar: 1985
Materiaal:
Locatie: Van Goorstraat 46

Het verhaal:
Afbeelding van popband met pianist en zangeres. De voormalige bewoners waren Ton K. en Yvonne Es. Ton speelde in de Nederlandstalige popband Boames. De kunstenaar gebruikte een muzieknummer van de band voor een film. Als dank voor het gebruik van de muziek maakte hij deze gevelsteen.
Andere tegels van de kunstenaar bevinden zich aan de huizen aan de Tulpenstraat 75a, Tweede Markstraat 32 en Middenerf 11.

Naam: R.F.A.
Omschrijving:
Kunstenaar: Mo Becha (geluid) – RKD en David Neirings – RKD
Hoogte: ca. x meter
Breedte:
Jaar: 2002
Materiaal: acrylglas en neonverlichting, plus geluid
Locatie: Mezz, Keizerstraat 101, N51 35.021 E4 46.704

Het verhaal:
Dit werk is te vinden in het transitiegebied van poppodium Mezz. Het werk bestaat uit drie samenhangende delen: Plexiglazen stroken in verschillende kleuren, waar overheen een fletsgroene verticale lichtbundel heen en weer gaat terwijl dagwisselende geluiden te horen zijn. De geluiden zijn gecomponeerd en gesampled door Mo Becha en verspreidden zich vanuit onzichtbare geluidsboxen. David Neirings heeft tegen de gebogen buitenwand van de eigenlijke muziekzaal de horizontale onderbroken repen van acrylglas aangebracht waarachter neonlicht schijnt.
De ruimte, waarin het werk is gesitueerd, is een transitiegebied. Men loopt er van binnen naar buiten, gaat de podiumzaal in of uit, geeft jassen af of haalt die op, gaat naar de toilet of koopt munten. Niet anders dan kunstenaars uit de geschiedenis handelen Mo Becha en David Neirings; zij geven verschillende delen van het werk een andere attentiewaarde zodat de kans groter wordt dat het werk de belangstelling van de bezoeker vasthoudt voor langer dan de duur van het passeren. De materilane, waaronder ook nadrukkelijk het geluid begrepen worden, zijn zo hedendaags als maar mogelijk is. Ook deze kunstenaars articuleren dus én traditie én contemporaine realiteit, verdicht in het publieke werk.
De kunstintegratie ‘RFA’ van Becha en Neirings in Breda is een totaalwerk waarin de individuele persoonlijkheid van beide kunstenaars versmelt, het publiek wordt de belangrijkste participant. In deze installaties kan men collectief hetzelfde meemaken terwijl er een zorgvuldig geregisseerde individuele beleving plaatsvindt.

Naam: Klein Huis Orkest
Omschrijving: 5 figuratieve figuren van muzikanten
Kunstenaar: John Rijnen – RKD
Hoogte: 2,8 meter
Jaar: 10-12-2004
Materiaal: cortenstaal
Locatie: Kloosterplein 20 voor het casino N51 35.263 E4 46.990

Het verhaal:
De figuren bevinden zich op het grasveldje tussen het casino en het Chassé theater. Het groepje bestaat uit van links naar rechts: een saxofonist, een trompettist, een bassist, een gitarist en een schuif trompettist. Het kunstwerk heet “het klein huisorkest” afgeleid van Casino wat eigenlijk klein huis betekent.

Omschrijving: 2 muurschilderingen in winkel/woninggalerij
Kunstenaar: Jan Strübe – RKD
Afm.: ca. 3 x 4 meter
Jaar: 1935
Status: Rijksmonumentnummer 519023
Locatie: Passage Zuidpoort

Het verhaal:
Omdat er in de negentiende-eeuwse uitleg ter plaatse van de Nieuwe Ginnekenstraat weinig ruimte was gereserveerd voor de vestiging van winkels, werd door de gemeente Breda in 1932 een plan getekend voor de bouw van een winkelpassage met daarboven 32 appartementen. Tussen de oostelijke zijde van de Nieuwe Ginnekenstraat en de Dr. van Mierlostraat werd de winkelpassage ‘Passage Zuidpoort’ gesitueerd.
Op de kopse kanten van de passage zijn twee bijzondere muurschilderingen aangebracht door de Bredase kunstenaar Jan Strube. De schilderingen symboliseren diverse feiten en gebeurtenissen uit de Bredase geschiedenis. Aan de zijde van de Nieuw Ginnekenstraat is de stad Breda afgebeeld met de toren van de Grote Kerk, het Spanjaardsgat en de Granaattoren en de Duiventoren van de KMA/kasteel van Breda. Tussen de torens symbolisch de poort waardoor het Turfschip van Adriaen van Bergen in 1590 de burcht invoer.
Op de afbeelding is het schip met de naam De Welvaart Breda ’35 afgebeeld. Op de voorsteven staan een jonge man en vrouw aan het stuurwiel al zwaaiend naar het Bredase volk. Aan de linkerzijde staat het gewone Bredase volk, wuivend. Muzikanten zorgen voor muziek. Aan de rechterzijde bevinden zich de notabelen met een afvaardiging van de geestelijkheid en het leger. Prominent aanwezig is de toenmalige burgemeester Willem van Sonsbeeck (in ambtskostuum) vrolijk in gesprek met een man, de architect Frans Mol (die toen nog maar 25 jaar oud was). De man met de rol papier – de bouwtekening – in de hand is de bouwondernemer J. van Poppel. Pierre Hornix – de toenmalige directeur van Openbare Werken – is vermoedelijk afgebeeld links achter de architect (in grijs kostuum, en profiel).
Aan de zijde van de Dr. Van Mierlostraat is de achtersteven van het schip weergegeven. In de tegenstelling tot het Turfschip van 1590 vaart dit schip juist de burcht uit en brengt het de Bredase bevolking ‘Geloof, Schoonheid, Werklust…… Welvaart’, hetgeen in tekst is weergegeven boven de gemeentevlag van Breda. De kunstenaar kon toen nog niet behoeden dat vijf later de Tweede Wereldoorlog zou uitbreken! Achter het woord Werklust staan zes puntjes. Wat zou de kunstenaar daarmee bedoeld hebben? Wilde hij nog meer positieve woorden opsommen? Wilde hij dat de kijker het invulde? We zullen er nooit meer achter komen. Op het dek een moderne weergave van de drie gratiën. In de Griekse oudheid staan de drie vrouwen voor Schoonheid, Vreugde en Geluk. De drie jonge vrouwen rond een klok dragen kleding van die tijd; jurken tot over de knie en lange zwarte kousen. Eén vrouw speelt staande op een fluit, de twee andere vrouwen – een tweeling – zijn half liggend afgebeeld met een schaal met fruit in de hand. Op de klok is de tekst “Levens Time Centre” weergegeven. De klok is overigens een echte klok.
Buiten de muurschilderingen in de Grote Kerk zijn deze muurschilderingen de oudste muurschilderingen van Breda en daardoor uniek te noemen. Het is aangebracht ver voordat muurschilderingen / graffiti populair werden. Thans kent Breda meer dan 100 moderne muurschilderingen, zie Blind Walls.

Omschrijving: gevelsteen met twee muisjes die de krant lezen
Kunstenaar: Ties Poeth – RKD
Afm.: ca. 30 x 50 cm
Jaar: 1985
Materiaal:
Locatie: Tweede Markstraat 32

Het verhaal:
Afbeelding van twee muisjes die de krant lezen. De voormalige bewoner Jacques van L. had als bijnaam ‘Liesmuis’. Jacques van L. speelde in de popband Flyte. De kunstenaar gebruikte een muzieknummer van het album Dawndancer van deze band voor een film. Als dank voor het gebruik van de muziek maakte hij deze gevelsteen.
Andere tegels van de kunstenaar bevinden zich aan de huizen aan de Van Goorstraat 46, Tulpenstraat 75a en Middenerf 11.