Ginneken

Aanvullingen en correcties over kunst en beelden in de gemeente Breda worden zeer gewaardeerd. U kunt uw informatie zenden naar het emailadres als vermeld op de pagina INFO / CONTACT
Laatste update van deze pagina 9-7-2021

Het Ginneken is gelegen tussen de Johan Willem Frisolaan, Prins Hendrikstraat, Allerheiligenweg, Ulvenhoutselaan, Markdal, de rivier de Mark, Duivelsbruglaan en de Baronielaan.

Naam: Wegkijker
Omschrijving: man zittend op schoorsteen
Kunstenaar: Maarten Koreman – RKD
Hoogte: ca 1, 2 meter
Jaar: 1982
Materiaal: beton
Montagehoogte:
Locatie: Baronielaan 201

Het verhaal:
Hoog boven iedereen uit zit deze Wegkijker. Vanuit zijn positie heeft hij een goed uitzicht over de zuidelijke rondweg en ziet dagelijks 10.000-den auto’s voorbij rijden.
Het beeld zal ongetwijfeld al veel reacties opgewekt hebben bij passanten, omdat het beeld zo echt lijkt en de indruk geeft dat er een levend persoon op de schoorsteen zit die er elk moment vanaf kan springen….
Begin maart 2016 stond het huis te koop en BNdeStem kopte met de tekst: “Te koop: beeld met huis als sokkel in Breda”. Het beeld zou volgens de krant in gevaar zijn, omdat het aan de nieuwe eigenaar is te beslissen wat er met het beeld gebeurt.
Het huis is de ouderlijke woning van de Bredase kunstenaarsfamilie (Hein) Koreman.
Begin jaren tachtig was de Zuidelijke rondweg nog een extreem drukke snelweg met vier rijbanen dwars door Breda. Daar was destijds veel protest tegen.
De kunstenaar zag op een dag zijn broer Joost bovenop het dak zitten terwijl hij over de weg keek. Zijn broer zat in een houding die hij vond passen bij de acties tegen de drukte.” Koreman maakte er een beeld van, zette dat op het dak en noemde het ‘Wegkijker’.
In juni 2020 lied bewoner de voorgevel van het vroegere huis van kunstenaarsfamilie Koreman opknappen en plaatste een steiger. Joost Koreman (59) nam van de situatie gebruik en klom met toestemming vlot naar boven en ging vervolgens naast de 150 kilo wegende betonnen versie van hemzelf zitten. Het was een bijzonder moment voor het vroegere model. Koreman: ,,Alles komt ineens samen. Het was in 1982 net als nu een warme dag in juni. Samen met mijn broers knapten we de voorgevel op. Ook toen stond er een steiger. Het beeld is enigszins gehavend en krijgt een tweede leven en dat geldt ook voor mij. Ik ben herstellende van enkele chemokuren en ben schoon verklaard. Ik had kanker, maar die is weg.” Koreman legde zijn arm om de schouders van het beeld alsof hij een oude vriend trof. ,,Het voelt vertrouwd. Nooit gedacht dat ik nog eens op het dak zou zitten. Als kind kwam ik hier vaak. Dan zat ik te mijmeren en keek ik uit over de zuidelijke rondweg, Breda en het Mastbos.”
Na afloop van de werkdag in juni 1982 klom Joost op het dak. ,,Even uitpuffen met de benen over de rand. Mijn broer Maarten zag daar een beeld in.” Beeldhouwer Maarten Koreman is helaas te ziek om zijn verhaal te vertellen. Joost Koreman: ,,Wij vormen samen een echte kunstenaarsfamilie. Als een van ons een idee heeft, dan wordt dat uitgevoerd. Dat vinden we normaal. Maarten kwam met het voorstel dat hij een beeld wilde maken als protest tegen de rondweg. Een week later werd ik in het gips gezet.” Koreman: ,,Dat gebeurde in het atelier van mijn vader en vier van mijn broers aan de Leuvenaarstraat. Ik had alleen een spijkerbroek aan, net als het beeld en werd ingevet. Dat moet, anders ga je door een hel als het gips eraf gaat. Mijn lijf werd ingezwachteld met nat gipsverband. Op mijn hoofd had ik een plastic zak met luchtpijpje. Ik zag eruit als The Mummy. Langzaam werd dat spul hard. Ademhalen werd lastiger. Gelukkig ben ik niet claustrofobisch. Na twintig minuten werd het gips aan de zijkant open geknipt.” De gipsen vorm diende als een mal. ,,Er werd beton in gestort en vervolgens hebben we het met een takel bovenop het dak gezet.”
De Dakzitter is geen officieel monument. Wat moet er in de toekomst mee gebeuren? ,,Als ik overlijd, vinden nabestaanden het misschien vervelend als ze er langs komen”, zegt Koreman. ,,Nee hoor”, zegt zijn vriendin Annemiek Smit. ,,Dan denk ik. Hé, daar is ie weer.” Koreman: ,,Het beeld mag uiteindelijk ook op mijn graf komen te staan. Dat vind ik wel mooi.”

Naam: Bewogen – Onbewogen
Omschrijving: abstract
Kunstenaar: Ludovicus van Eijnatte – RKD
Hoogte: ca. 60 cm
Materiaal: arduin
Locatie: Romenyplein, Duivelsbruglaan 11a

Het verhaal:
Dit beeld staat op het pleintje achter Duivelsbruglaan 11a. Op het tekstplaatje is weergegeven, dat het beeld geschonken is door de familie Moerman.
Bewogen-Onbewogen heeft een filosofische betekenis in onze tijdgeest waarin we denken steeds mobieler te worden, maar in onze geest worden we steeds immobieler. Bewogen-Onbewogen drukt uit; in verstilling elkaar ontmoeten en werkelijk in gesprek komen.
De geometrische vormen worden getransformeerd tot meer natuurlijke, organische vormen en het is een zoeken en verbeelden van een werkelijkheid die achter de uiterlijke vorm schuil gaat.
De symmetrie van het beeld is een noodzaak om een diepere betekenis op te roepen bij de toeschouwer.
Met dank aan de kunstenaar voor de toelichting.

Naam: Poort
Omschrijving: abstract
Kunstenaar: Ludovicus van Eijnatte – RKD
Hoogte: 61 cm
Jaar: 2017
Materiaal: arduin
Locatie: Romenyplein, Duivelsbruglaan 11a

Het verhaal:
Poorten staan symbool voor de mijlpalen in ons levenspad. Zij dragen en ondersteunen ons bij de invulling van ons levenspad in iedere levensfase. Iedere levensfase vraagt om bezinning, voordat we overgaan naar een volgende fase, en een volgende, een nieuwe weg betreden. Poorten vragen om reflectie voordat je verder gaat met je levensreis op weg naar je bestemming. Zij vragen aandacht voor ons levenspad, hoe dit verloopt en hoe we daar inhoud aan willen geven.

Naam: varkentje
Omschrijving: beeld van varkentje
Kunstenaar: Henk Groenhuis – RKD
Hoogte: ca. 45 cm
Hoogte incl. sokkel: 1,6 meter
Inscriptie: “t Ginneken vergitte nie”
Jaar: 1978
Materiaal: brons
Locatie: Ginnekenweg 165

Het verhaal:
Te lezen in het weekblad van februari 2014:
“Marieke rekent erop. Marieke vraagt zich de laatste tijd af, wat dat toch is in haar Ginneken met al die cijfers? Ze snapt er eigenlijk niet zo veel van. Nou hoor ik u denken, ‘zo slim hoeft een varken ook niet te zijn’, maar dan vergis je je ons Marieke. Het is juist uitgerekend Marieke die haar rekenkundige diploma op de ‘Big Pig University’ heeft behaald. (Jawel, weer zo’n verrassende onthulling van haar). Zij is tevens de enige die ooit zover heeft doorgemodderd in varkensland. Dat diploma is wel een ‘Bul’ van een groot papier, maar toch het heeft wel degelijk waarde. Met deze bijzonderheid heeft ze ook menigeen geïnspireerd tot het schrijven van liederen en zelfs tot het maken van een welverdiende beeltenis van haar in het Ginneken. Ze is dan ook met recht trots op haar locatie, die neerkijkt op dat ‘grote Kielegat’. Het blijft tenslotte ook maar een echt ‘gat’! En daarom staat ze met veel plezier en genoegen in de ‘Heerlijkheid Ginneken’. Marieke rekent op de Ginnekense bevolking, jong en oud, om met al die cijfers eens even goed te ontcijferen en in de goede volgorde te zetten”.
Bij de aftrap van het carnaval zal Marieke door Meneer de Baron gewassen worden.
Het beeld symboliseert de grenspaal tussen het Ginneken en Breda. Het varken zet zich schrap omdat het ’t Ginneken niet uit wil.
Henk Groenhuis heeft de Academie voor Beeldende Kunsten St Joost in Breda gevolgd en is sinds 1954 werkzaam geweest in Breda. Andere beelden in Breda van de kunstenaar zijn: Bokje, Growing Old, Kolgans, Het Paard, Spelende kinderen.

Omschrijving: abstract beeld
Kunstenaar: Kees Keijzer – RKD
Hoogte: 1,4 meter
Materiaal: staal
Locatie: Keermanslaan

Het verhaal:
Dit beeld is maar zelden en moeilijk zichtbaar vanwege de hoge en dichte begroeiing die voor het gebouw staat. De donkere kleur en groene uitslag gaat het bovendien geheel op in zijn omgeving.
In 2020 is het kunstwerk (tijdelijk) verwijderd vanwege de verbouwing van schoolgebouw naar appartementengebouw. Volgens Paul van Heteren van PvH Vastgoed, één van de ontwikkelaars van de nieuwbouw is het werk opgeslagen in het gemeentedepot om straks, als de nieuwbouw klaar is, een nieuwe plek te krijgen in de openbare ruimte.
Kees Keijzer verzorgde ook de beelden van De Meeuw en de 4 Heemskinderen. Dit laatste beeld vertoont overeenkomsten met dit beeld. In het werk van de Kees Keijzer zien we veel beelden opgebouwd uit delen metaal die aan elkaar zijn gelast.
Andere beelden van de kunstenaar in Breda zijn: Brug, Meeuw en Vier Heemskinderen.

Naam: Moby Dick
Omschrijving: beeld van liggend zeehondje
Kunstenaar: Piet van den Broek – RKD
Hoogte: 70 cm
Breedte: 130 cm
Jaar: 26-11-1984
Materiaal: kunststofbeton
Locatie: t.o. Koningin Emmalaan 31

Het verhaal:
Op zondag 20 september 1981 dook er in de Mark in het Bredase stadsdeel Ginneken een zeehondje op. Volgens deskundigen was het uniek dat een zeehond zo ver landinwaarts zwemt. Het zeehondje is via de Volkeraksluizen naar de sluizen van Dintelsas gezwommen en de Mark stroomopwaarts gevolgd. Ze kreeg de naam Moby Dick. Moby Dick vond in het Ginneken een stekkie op een bootje dat langs de kant lag. Vanuit daar ging zij regelmatig op jacht om in haar dagelijks onderhoud te voorzien. Breda reageerde vertederd op haar verschijning. Volgens Lenie ’t Hart van zeehondencrèche in Pieterburen had het dier rust nodig en dat kon niet gegeven worden in het hartje van Breda. Dus werd Moby onder grote belangstelling uiteindelijk gevangen. Zij kwam nog diezelfde dag aan in zeehondencrèche Pieterburen en werd de volgende dag weer teruggezet in de natuur. Dat was meteen ook het laatste moment dat iemand haar gezien heeft.
De Ginnekense slager Piet van de Broek werd door de Studiegroep Ginneken benaderd voor een blijvend aandenken. Gedurende een half oriënteerde hij zich op de anatomie van de zeehond en op de samenstelling van een geschikt betonmengsel. De slager nam vervolgens het ontwerp voor zijn rekening. De fundering en de sokkel van koperslakkeien zijn ontworpen door de Ginnekense architect Wilfried Bunnik. Op 26 oktober 1984 werd Moby Dick met veel feestvertoon onthuld door Lenie ’t Hart ter gelegenheid van het 15-jarig bestaan van de gemeenschap Ginneken. Het is een geschenk van de Studiegroep Ginneken aan de gemeenschap en zoals de maker zei, opgedragen aan de harde werkers in het Ginneken wier namen nooit genoemd worden.
Het zeehondje is te zien in deze video.

Naam: De Schenkers
Omschrijving: 2 beelden
Kunstenaar: Marc Koreman – RKD
Hoogte:
Jaar: 12-12-1998
Materiaal: brons
Opschrift sokkel: zie hieronder
Opschrift informatiebord: zie hieronder
Locatie: t.o. Laurenspark 2-8

Het verhaal:
De beelden zijn opgericht ter nagedachtenis van J.F. Maassen en het echtpaar Jhr. Mr. Jan de Grez-Mahie. Onthuld op 12-12-1998 door de commissaris van de koningin Frank Houben en de burgemeester van Breda Chris Rutten.
Opschrift linker sokkel:
WAAR MENSELIJKHEID EN LIEFDE IS DAAR IS GOD
HUISVESTING EN VERPLEGING VAN ZIEKEN ONGELUKKIGEN EN OUDEN VAN DAGEN
TER NAGEDACHTENIS VAN JHR MR JAN DE GREZ
Opschrift rechter sokkel:
JF MAASSEN EN JACQUELINE DE GREZ-MAHIE
STICHTING MCMX GRONDLEGGER VAN HET LAURENS
OPENING MCMIII
HERBESTEMMING MCMXC
UBI CARITAS ET AMOR DEUS IBI EST (Waar barmhartigheid en liefde is, daar is God)
Opschrift informatiebord:
De Schenksters
U staat hier bij het beeld ‘de Schenksters’ voor het voormalige Laurensziekenhuis op het oorspronkelijke landgoed Valkrust. Deze statige buitenplaats was eigendom van de adellijke familie de Grez-Mahie. Jacqueline de Grez, begaan met de kwetsbare medemens, schonk het landgoed voor de bouw van een ziekenhuis en kapel. Dankzij het idealisme, de inspanning en gulheid van haar en J.F. Maassen, bierbrouwer en wethouder in het Ginneken in het Ginneken, werd op 8 oktober 1913 het Laurensziekenhuis in gebruik genomen. 
Het monument met de twee bronzen beelden, is een dankbetuiging aan beiden. Het is eind vorige eeuw gemaakt door Marc Koreman. De twee figuren, fragiel en gracieus op hun robuust granieten sokkels, zijn nagenoeg identiek en als het ware gespiegeld in het gebaar dat ze maken. Zij verbeelden op mythische wijze dienstbaarheid aan de medemens, wat het doel is van de stichting de Grez-Mahie.
In 1995 zijn Laurensziekenhuis en kapel verbouwd tot appartementen. Samen met de achterliggende nieuwbouwwijk vormen ze ‘het Laurenspark’.
Stichting de Grez-Mahie, 8 oktober 2013

Omschrijving: knoop in staal
Hoogte:
Breedte:
Inscriptie: zie hieronder
Jaar: 1989
Materiaal: staal op stenen sokkel
Locatie: Raadhuisstraat 11

Het verhaal:
In het midden van de knoop is een tegel aangebracht met de tekst: “GINNEKEN KNOOPPUNT VAN BREDA BOEREN SOCIETEIT 1988”.
Eind jaren tachtig wist men het in Breda wel: de stad moest het knooppunt van Nederland, nee van Europa en liefst van de hele wereld worden. De stad ligt ook zó gunstig, zo tussen Rotterdam en Antwerpen; zij ligt ook aan de grote verbindingsader die Noord en Zuid-Europa met elkaar verbindt. Langs die bloedbaan zou wel eens een snelle treinverbinding kunnen komen, zodat je binnen twee uur op een terrasje in Parijs kon zitten. Breda dacht
groots en zag zijn naam al vermeld tussen de belangrijkste en interessantste steden van Europa.
Met dit soort megalomane ideeën moet je vooral aankomen bij een ludiek gezelschap als de Boeren Sociëteit Ginneken. Een illustere club die altijd bereid is om carnavalesk de draak te steken met mensen die zich voornaam voordoen en zich daardoor belachelijk maken.
De Boeren Sociëteit Ginneken vierde in 1988 haar 11-jarig bestaan. Dat hebben de leden ‘plechtig’ herdacht met een diner dansant in het Turfschip en een receptie in het Ginneken.
De BSG zou de BSG niet zijn als zij niet een tastbaar bewijs van haar vreugde achter zou laten in Ginneken. Bij aanvang van het carnaval 1989 heeft zij het monument ‘De Knoop’ aan de gemeente Breda aangeboden ten teken dat het Ginneken het Knooppunt van Breda is … en zo is het nog steeds! Terwijl Ut Enesjieke Ermenieke vrolijke klanken het Schoolakkerplein op blies, werd de groenwitte vlag plechtig van de knoop verwijderd en werd zichtbaar dat Ginneken een stevige knoop kan leggen.

Naam: Balspelers
Omschrijving: Beeld van drie balspelers, gesigneerd “de Monchy ’69”, zonder opschriften.
Kunstenaar: Pieter de Monchy – RKD
Kosten: 42.500 gulden
Hoogte: 2,5 meter
Jaar: 20 maart 1970
Materiaal: brons
Gesigneerd: “de Monchy ’69”
Locatie: Valkeniersplein

Het verhaal:
Kunstenaar Pieter de Monchy kreeg grote bekendheid door zijn portretten en koppen in brons. Op het Valkeniersplein wordt een andere specialiteit van hem zichtbaar. Hij liet zich bij het maken van beelden vaak inspireren door sporten. Hij maakte zo een keeper, een schaatsenrijder, een gewichtheffer, een bowler, een golfer, een ijshockeyer en judoka’s.