Princenhage

Aanvullingen en correcties over kunst en beelden in de gemeente Breda worden zeer gewaardeerd. U kunt uw informatie zenden naar het emailadres als vermeld op de pagina INFO / CONTACT
Laatste update van deze pagina 6-2-2024

Omdat de Haagpoort een kleine wijk is, is het op deze pagina samengevoegd met Princenhage.

Princenhage is gelegen tussen de Ettensebaan, Tuinzigtlaan, Heuvelstraat, Heuvelplein, Mastbosstraat, Houtakkerstraat en de Princenhagelaan.

Haagpoort is gelegen tussen Haagweg, Weerijssingel, Verlaatstraat, Oosterstraat en de Verbetenstraat.

Omschrijving: figuratief beeld van moeder met kind
Hoogte: 80 cm
Materiaal: natuursteen
Sokkel: beton, 20 cm
Locatie: Mondzorg Princenhage B.V., Haagweg 248

Het verhaal:
Dit beeld staat voor het gebouw van de tandartsenpraktijk.

Omschrijving: beeld van 2 kleine struisvogels
Kunstenaar: Greet Grottendieck – RKD
Hoogte: ca. 1,1 meter
Materiaal: brons
Sokkel: beton
Locatie: Haagweg 392

Het verhaal:
Particuliere beelden in voortuinen van huizen is redelijk zeldzaam. Dit huis bezit echter een prachtig beeld van twee struisvogels.

Naam: Nil
Omschrijving: beeld van 2 feestvarkens
Kunstenaar: Dré Karthaus (een van de leden van de Raad van Wijze Mannen)
Hoogte: 48 cm
Inscriptie: zie hieronder
Jaar: 9-2-1991
Materiaal: brons
Locatie: kruising Haagweg 438 en Posthoornstraat

Het verhaal:
Het beeldje is geplaatst op een gemetselde sokkel waar vijf handafdrukken zijn aangebracht met vermelding van de namen: J. Quadekker, Dré Karthaus, Nico Stokman, C. Hoosemans en D. Dees.
Op een bronzen plaquette is vermeld: AANGEBODEN DOOR STICHTING C.C. ‘T AOGJE EN RAAD VAN WIJZE MANNEN AAN DE AOGSE GEMEENSCHAP 9 FEBRUARI 1991″.
Een echt feestvarken dat de Bourgondische sfeer, die zo kenmerkend is voor Princenhage, nog eens onderschept. Op 11 november, het begin van het carnavalsjaar, trekt de traditionele lampionoptocht langs het beeldje en wordt er een special gedicht aan hem opgedragen. Aan het begin van carnaval haalt de Princenhaagse Prins hier de ‘eerste druppel’. Gedurende de vier dagen die volgen zijn er verschillende bijeenkomsten bij Nil.
De naam van het kleine varkentje is Drieske.
Dré Karthaus, een van de leden van de Raad van Wijze Mannen, ontwierp het beeldje als verlaat geschenk van die raad aan carnavalvierend Princenhage. In 1989 bestond de motor achter het Princenhaagse carnaval stichting ’t Aogje 33 jaar. Een duidelijke aanleiding, 3 maal 11, voor een bronzen aandenken op de hoek van de Posthoornstraat en de Haagweg. Vanaf die tijd heet het daar dan ook “Zottenhofke”, een klein stukje grond dat de gemeente Breda aan de jubilaris schonk.
Beelden die verwijzen naar carnaval zijn niet uitzonderlijk in Brabant. Andere “carnavalsbeelden” zien we in omliggende dorpen zoals: D’n Eeuwige Baviaon in Bavel, Sinte Juttemis in Breda, Verbroedering en ‘t Boemeltje in Prinsenbeek en D’n Bosuil in Ulvenhout.
Op 9 december 2021 werd het plantsoen achter het beeld in de kleuren van Princenhage gezet om meer aandacht te vragen voor het kunstwerk NIL. Tijdens carnaval is het hofje is een ontmoetingsplek en daar past een kleurrijk plantsoentje bij! Zie ook Beeldschoon Breda.

Omschrijving: figuratief beeld van paard
Kunstenaar: Dick Fluitsma – RKD
Hoogte: 1,7 meter, levensgroot
Jaar: 1971
Materiaal: metaal
Locatie: Thebe, Lucia verpleeghuis, Liesboslaan 6

Het verhaal:
Het kunstwerk is samengesteld uit metaalafval. In 1971 diende het kunstwerk als relatiegeschenk bij de opening van de nieuwbouw van het verpleeghuis. In de jaren daarna werd het vanwege roest in de olie gezet, een keertje gemenied en zwart geschilderd, omvergeblazen door een stormwind, weer overeind gezet en later ook nog eens verplaatst en van een nieuw voetstuk voorzien. Van tijd tot tijd zijn losse onderdelen al dan niet provisorisch vastgezet.
De Bredase kunstenaar liet zich bij het maken inspireren door echte Bredase politiepaarden. In de jaren tachtig nam hij wat afstand van deze creatie uit het begin van zijn periode.
Bij werknemers, bezoekers en bewoners van het verpleeghuis riep het beeld vooral in de eerste jaren uiteenlopende reacties op. Het hangende hoofd werd door sommigen sterk geassocieerd met een negatief beeld van de ouder wordende mens. Anderen zagen er een verwijzing in naar het verleden, naar de tijd dat de paardentram naar Etten-Leur door de Liesboslaan reed. Inmiddels is het paard door iedereen geaccepteerd en een in het oog springend beeldmerk geworden.
Andere beelden van de Bredase kunstenaar zijn: De Opgetogen Vrouw, Stoel met gevouwen leuning, muur

Omschrijving: vier beelden van vrouwen in Amsterdamse School stijl
Kunstenaar: Theo van Reijn – RKD
Hoogte: ca. 120 cm
Jaar: van 1928 tot 1966 en vanaf 9-12-2017
Materiaal: graniet
Locatie: nabij Nieuwe Haagdijk 46

Het verhaal:
De Haagpoortbrug is de brug over de singel waar de Nieuwe Haagdijk overgaat in de Haagweg. Bijna honderd jaar geleden is deze brug gebouwd als een sierlijk object. Door de jaren heen is deze veranderd in een functionele brug. De originele brug telde oorspronkelijk vier beelden van de Bredase kunstenaar Theo van Reijn. In 1966 werden de brug en de beelden afgebroken en vervangen door een bredere verkeersbrug in verband met het toenemende verkeer. De beelden werden opgeslagen op de werf van het gemeentelijke Vervoersbedrijf aan de Slingerweg. Daarna verhuisde de beelden naar de nieuwe opslag/werf van Openbare Werken aan de Steenen Hoofd. Na 20 jaar sta in de weg lagen de beelden op een vrachtauto die op weg was naar de steenbreker van Stolwerk. De Bredase ambtenaren van cultuur en/of stedenbouw konden geen enkele toepasselijke locatie vinden. De beelden werden gered door een ambtenaar en de beelden werden naar landgoed Wallstein in Achtmaal gebracht in afwachting van een mogelijke herbestemming. Dit landgoed was van een collega ambtenaar die in 1995 de gemeente verliet. Het contact werd verbroken. De beelden werden later blijkbaar toch gemist en in 1996 van Wallstein verwijderd en opgeslagen in een loods bij de voormalige Stadskwekerij aan de Nieuwe Kadijk. In 2001 verhuisden de beelden naar een depot van het Bredase Museum. Na 50 jaar van rondzwerven werd in 2016 besloten de beelden terug te plaatsen op de Haagpoortbrug. De brug kreeg een opknapbeurt om beter recht te doen aan de historische betekenis van de brug. De terugplaatsing van de beelden vormde het sluitstuk van de renovatie van de Haagweg en Nieuwe Haagdijk, die al eerder gerenoveerd waren.
De originele beelden zijn in november 2017 herplaatst en staan nu op sokkels in de middenberm in plaats van aan de brugrailing. De beeldhouwwerken verbeelden aan de ene kant ‘de ontmoeting’ en aan de andere kant ‘het afscheid’. De sokkels verwijzen met hun materialisatie en ambachtelijk metselwerk naar de oorspronkelijke brug uit de jaren ’30 van de vorige eeuw. De middenberm is ingericht als verblijfsruimte met bankjes. Het hele project werd 9 december 2017 feestelijk opgeleverd.

Omschrijving: gevel sculptuur van 4 vogels
Kunstenaar: Jan van den Brink – RKD
Hoogte: ca. 3 meter
Jaar: 1970
Materiaal: steen
Locatie: basisschool De Weerijs, Weerijssingel 1 (Haagpoort)

Het verhaal:
Dit sculptuur bevindt zich aan de voorgevel van de basisschool. Het woord “opklimmen” is terug te vinden in de 4 verticale vogels, hetgeen symbool staat voor kinderen die opgroeien.
Een vergelijkbaar gevelsculptuur zien we ook bij de Kellebeek College NOVA, Zomergemstraat 4.

Begraafplaats Zuylen

Onderstaande beelden zijn geplaatst op begraafplaats Zuylen.

Naam: Hemels hoog
Omschrijving: figuratief beeld van 2 mensen
Kunstenaar: Rogier Ruys – RKD
Hoogte: ca. x meter
Materiaal: brons
Locatie: Tuinzigtlaan 11

Het verhaal:
Dit beeld stond aanvankelijk voor het uitvaartcentrum aan de Tuinzigtlaan. In 2017 is het hele voorterrein van het uitvaartcentrum gerenoveerd. Sindsdien is het beeld verplaatst naar het wandelpad naar het kerkhof. Naast het beeld staat een bord met een gedicht van de kunstenaar. Het gedicht luidt:

Hemels Hoog
leven is als een schip met verhalen
en wonderlijke avonturen
aards
verankerd in havens
dromen we ver voorbij de horizon
reizen met bestemming voor
verblinding
zal inspiratie en liefde
lijnen schrijven in onze handen
en voortleven in het bestaan
in de onomkeerbare vlucht
naar het vijfde seizoen
zit een voorwaartse beweging
met terug kijken en loslaten
aan het einde
een nieuw begin

Andere beelden van de kunstenaar in Breda zijn: Bevlogen, Dizzy, Moore Music, Troje, Verbonden

Naam: Alles voor Allen
Omschrijving: op zijn kop geplaatste boom
Kunstenaar: Joep Struyk – RKD
Hoogte: 4,5 meter
Gewicht: 1200 kg
Jaar: 22-12-2021
Materiaal: brons
Locatie: Tuinzigtlaan 11

Het verhaal:
Deze bronzen boom is geplaatst op een apart gedeelte van begraafplaats Zuylen waar Franciscanessenzusters ter aarde zijn besteld. Het is een blijvende herinnering geworden. Op symbolische wijze nam de Bredase congregatie van de Franciscanessen op 21-2-2022 afscheid van hun werk op aarde. Dertien zusters waren er toen nog over van de Bredase congregatie ‘Alles voor Allen’. Jaren geleden is besloten dat de congregatie geen nieuwe zusters meer opneemt en een natuurlijk einde krijgt. Met inzegening van de boom door (algemeen bestuurder van klooster Maria Mater Dei) diaken Vincent de Haas nam de congregatie daar een voorschot op. Inzegenen wil zoveel zeggen als het beoogde object toevertrouwen aan God. Alles wat de zusters hebben, wordt toevertrouwd aan God. Ze hebben het van hem gekregen, ze vertrouwen het weer aan hem toe. Ook smeken ze van God af dat dit kunstwerk een zegen mag zijn voor allen die ernaar komen kijken. Bij het symbolische afscheid werden liederen gezongen, teksten voorgedragen van Franciscus van Assisi, de boom werd besprenkeld met wijwater en tot slot werd een zegenbede uitgesproken.
De boom staat symbool voor circa 1100 zusters van de congregatie Franciscanessen die er zijn geweest. Bijna 200 jaar geleden zetten de zusters Franciscanessen de ziekenzorg op poten aan de Haagdijk in Breda. Later stichtten de zusters het Ignatiusziekenhuis, een van de voorlopers van het huidige Amphia ziekenhuis. De Franciscanessen waren actief in West-Brabant, Zeeland, Curaçao en Afrika.
De boom staat op zijn kop met de wortels naar de hemel waar de zusters geworteld zijn. Tussen de wortels staat de wolf van Gubbio en de vogels waar Franciscus voor preekte. Op de stenen ring op de grond is te lezen ‘MENSEN DIE ELKAAR IN HUN BROOSHEID DRAGEN+ GELUKKIG ZIJN’. Door de natuurlijke vorm valt de boom misschien niet goed op, zeker in de winter als alle bomen kaal zijn.

Naam: Drie – Eenheid
Omschrijving: zuil
Kunstenaar: Ludovicus van Eijnatte – RKD
Hoogte:
Jaar: 2002
Materiaal: arduin

Het verhaal:
De twee wachters omvatten de levensbron. Het water in de levensbron symboliseert de eeuwige kringloop in leven en dood. Het vult of verdampt en slaat neer. Het is microkosmos en macrokosmos ineen zoals het leven zelf ook is.
De wachters zijn de beschermers van het leven. Ze beschermen ons in de kwetsbaarheid van ons menselijk bestaan. De wachters staan symbool voor de mens als levensmedium en als deelnemer, observator en archivaris van het leven.

Omschrijving: figuratieve / symbolische afbeelding
Afmeting: ca. 1,5 x 1, 5 meter
Materiaal: cortenstaal
Locatie: Tuinzigtlaan 11

Het verhaal:
Dit dubbelzijdig kunstwerk staat voor een van de aula’s op het kerkhof. De afbeelding is zeer symbolisch met als hoofdthema het leven en de dood. Dat is natuurlijk niet voor niets gekozen, want het bevindt zich voor het crematorium. Ziet U twee handen of mensen die een (levens)boom omarmen? Bladeren als tranen. Links staat de boom in groei en bloei, wat staat voor het leven. Rechts is de boom kaal en dor wat staat voor de dood. Beiden zijn symboliek voor de levenscyclus. Wat ziet U er in?