Heuvel

Aanvullingen en correcties over kunst en beelden in de gemeente Breda worden zeer gewaardeerd. U kunt uw informatie zenden naar het emailadres als vermeld op de pagina INFO / CONTACT
Laatste update van deze pagina 9-6-2021

Heuvel is de wijk gelegen tussen de Oosterstraat, de rivier Aa of Weereis, Graaf Engelbertlaan, Mastbosstraat, Heuvelplein, Heuvelstraat en de Haagweg.

Naam: Baadster
Omschrijving: beeld van naakte vrouw
Kunstenaar: Sarah Perquin-Brons (origineel) – RKD / Robert Pleysier
Afmeting: 100×80
Jaar: 1953 (origineel) / 1990
Inscriptie: S. Brons (rechts onder)
Materiaal: beton (origineel) / kunststof (steriet)
Locatie: Doctor Struyckenstraat / Doctor Struyckenplein

Het verhaal:
Aannemersbedrijf Eijkelenburg uit Rosmalen schonk dit beeld aan de gemeente Breda in 1953 na het voltooien van de eerste naoorlogse wijk in Breda “Het Heuvelkwartier”. Het is gemaakt door de firma Welting uit Nijmegen. Het aanvaarden van het geschenk verliep niet zonder discussie in de gemeenteraad. Drie raadsleden waren tegen het accepteren van het beeld “een vrouw en naakt…” De originele baadster was van beton. De Haagse kunstenaar Robert Pleysier verving in 1990 het beeld door een replica van de door hem uitgevonden kunststof steriet. Tijdens een overleg in 1988 met wethouder mevr. Rattink pleitte de kunstenaar ervoor om de zwaar beschadigde Baadster te vervangen door een minder naïeve abstracte sculptuur. Maar het beschikbaar zijn van een fors bedrag in het restauratiefonds gaf de doorslag om een kopie te laten maken.
Vele noemen de Baadster (zee-)meerminnetje. Misschien is dat omdat het werk associaties oproept met de bekende Zeemeermin, die in een gelijkende pose over de haven van Kopenhagen uitkijkt.
De terugkeer van de Baadster is niet zonder slag of stoot verlopen. Nadat de bijwoners het lange tijd hadden moeten doen met een lege sokkel in de droogstaande vijver besloot een toen 71 jarige bewoonster bij wijze van demonstratieve actie zelf op de sokkel te gaan staan. En omdat de Baadster naakt was, wilde ze zichzelf ook ontdoen van haar blouse. De medebewoonsters vonden dat toch wel een beetje te ver gaan, maar het protest hielp.
De Baadster werd terug geplaatst, maar in 1994 was de vijver een bak vol rotzooi op een verloederend plein. De werkgroep Struyckenplein begon een actie. De gemeente stelde geld beschikbaar voor de aanleg van een plantsoentje in de vijver. Dit werd mede aangelegd door een bewonerswerkgroep.
In 2011 is de gemeente begonnen met de renovatie van het Dr. Struyckenplein. Vanwege de bouwactiviteiten is het beeld (tijdelijk) weggehaald. In 2015 is het beeld teruggeplaatst op het Doktor Struyckenplein. Dit geldt ook voor de ‘Sociale Sofa’ en het omgekeerde kunstwerk ‘Ode aan Heuvel’. Deze kunstwerken komen op een andere plek.
Het beeld heeft enigszins overeenkomsten met de bekende zeemeermin in Kopenhagen.
Bron: Heuvelverhalen

Naam: Levensboom
Omschrijving: sculptuur aan gevel
Kunstenaar: Fons Neijens
Hoogte: 6 meter
Materiaal: wandplastiek
Locatie: Doctor Struyckenstraat (sinds 5-2-2014)

Het verhaal:
Het kunstwerk dreigde verloren te gaan bij de sloop van Heuvel 100 in 2011, de voormalige Regina Pacis huishoudschool. Het kunstwerk werd gered voor de slopershamer, nadat belangengroep “Behoud Kunstwerken Heuvel 100” zich bij de gemeente sterk maakte voor behoud van 3 kunstwerken. Het aan de gevel bevestigde kunstwerk werd vakkundig verwijderd. Na eerdere donaties van de gemeente Breda, Bouwcombinatie WonenBreburg/NBU en Marij Neijens-Wegman (weduwe van de kunstenaar) kon de restauratie en herplaatsing plaatsvinden. Dankzij de laatste subsidietoezegging van het Rabobank Corporatiefonds was het mogelijk om het kunstwerk een prominente plek te geven aan het nieuwe Dr. Struyckenplein.
In 2013 werd het gerestaureerd door steenrestaurateur Raymund Bervoets. Medio 2014 werd het kunstwerk op de zijgevel van een woonblok aan de Magelhaenstraat geplaatst.
Fons Neijens heeft een heel klein oeuvre nagelaten en ‘De Levensboom’ is het laatste werk van zijn hand in Breda. Het bestaat uit negen delen, waarvan het middelste deel een man, vrouw en kind voorstellen. De overige delen vormen de boom. Het werk is door Fons Neijens in kistjes in beton gegoten. Alleen het middelste deel is met betonijzer versterkt.
Het hele restauratieproces wordt door ‘Restauratie Beeldhouwwerken Breda’ niet alleen schriftelijk vastgelegd, maar ook rijk geïllustreerd met foto’s.
Bij de restauratie werd het werk aan de achterkant voorzien van een stalen frame waardoor het werk los voor de muur van het Dr. Struyckenplein en de Magelhaenstraat kwam te staan. Het frame werd in overleg met Bervoets vervaardigd door Tummers Plaatwerk in Hoogerheide. Deze firma had al vaker opdrachten voor kunstenaars gerealiseerd en door de beschikking over de meest geavanceerde machines, kon deze gecompliceerde opdracht door dit bedrijf worden gerealiseerd.

Naam: Animatie
Omschrijving: abstract sculptuur van 2 buizen
Kunstenaar: Rik Moors – RKD
Eigendom: Exxon Mobiel (Esso)
Hoogte: ca. 4 meter
Jaar: 1987
Materiaal: RVS
Locatie: Graaf Engelbertlaan 75 N51 34.055 E4 44.886

Het verhaal:
Bij het veelvuldige overleg van de nieuwbouw van het Esso kantoor in 1987 bleek de kunst in de knel dreigde te komen. Er was geen geld meer om een kunstenaar aan te trekken voor een opdracht. Voor een van de werknemers Rik Moors was het een uitdaging om zelf aan de slag te gaan. Hij kreeg daarbij alle medewerking van de directie en ontwierp een sculptuur bestaande uit 2 roestvrijstalen buizen. Animatie (letterlijk aanmoediging) symboliseert de samenwerking tussen Esso België en Esso Nederland.
Vanaf een bepaalde hoek lijken de buizen elkaar te kruisen en toch lopen ze voor een belangrijk deel perfect evenwijdig. Deze samenwerking, een bijdrage aan het imago van Esso, wordt weerspiegeld in de grote glasgevel. In de onderhoudswerkplaats van Esso in Antwerpen is de ene helft van deze sculptuur gemaakt. De andere komt uit de werkplaats van Esso in Rotterdam. Op een feestelijke personeelsdag in 1987 is het kunstwerk in aanwezigheid van ruim 4000 medewerkers en hun familie officieel onthuld.
Het kantoorpand is ondertussen nog maar deels in gebruik door Exxon Mobiel. Het kantoorpand is in 2014 omgedoopt tot Bond Park en een multi tenant gebouw geworden.

Omschrijving: abstract plastiek
Kunstenaar: Nicolaas Billiau (Billio Nic / BilliOnic) (B) – RKD
Hoogte: ca. 3 meter
Jaar: 2014
Materiaal: polyester glasvezel
Locatie: Graaf Engelbertlaan 75 N51 34.055 E4 44.886

Het verhaal:
Het kantoorpand is ondertussen nog maar deels in gebruik door Exxon Mobiel. Het kantoorpand is in 2014 omgedoopt tot Bond Park en een multi tenant gebouw geworden. De naam Bond staat voor ‘Bonding’, ook wel verbinding. Het kunstwerk draagt door de bank-functie en de centrale ligging op het voorterrein bij aan het verbinden van mensen.

Naam: Vogels
Omschrijving: figuratief beeld van vogels
Kunstenaar: Charles Lous – RKD
Hoogte: 75 cm
Materiaal: composiet van steen, cement, zand en kunststof
Locatie: binnenhof nabij Van Spiegelstraat 103

Het verhaal:
Figuratief beeld van twee vogels. Bij dit beeld heeft de kunstenaar het begrip figuratief wel heel ruim genomen. Het is bijna abstract. Aan fantasie geen gebrek!
De kunstenaar komt uit Breda en volgde de Academie voor Beeldende Kunsten St Joost (Breda). Hij leerde het vak van beeldhouwer vooral in de praktijk. Gedurende vijf jaar was hij werkzaam op het atelier van Hein Koreman

Naam: De Eland of ‘Goja’
Omschrijving: figuratief beeld van eland
Kunstenaar: Tom Claassen – RKD
Afmeting (hxbxd): 165 x 130 x 160 cm
Jaar: 9 juli 1999
Materiaal: brons
Locatie: t.o. Thorbeckeplein 47

Het verhaal:
Voor de maker is het een eland. Voor anderen een hond of wat dan ook. Het is vooral een Tom Claassen-dier. Opvallend aan zijn werk is de maatvoering. De kleine kunstenaar creëert reuzen. Maar die reusachtige wezens, meestal dieren, zijn toch ook weer klein van stuk. Het zijn gedrongen figuren die sterk zijn uitvergroot, zonder duidelijke details als ogen, haren of nagels, maar wel met zichtbare gietnaden. Om te laten zien hoe en uit welk materiaal hij zijn beelden maakt, werkt hij die niet weg, maar gebruikt ze bewust als vormelement.
Claassens figuren hebben iets karikaturaals. Het zijn verstilde enigszins amorfe verschijningen die zeer aanwezig staan te zijn. Direct herkenbaar als een Tom Claassen. Met andere woorden: deze kunstenaar plaatst eigenlijk ‘zichzelf’ te midden van de bewoners.
Door de kinderen in de wijk wordt het beeld omarmd als hun vriendje “Goja”. Aanvankelijk speelden kinderen nog wel eens met de eland, maar in het tijdperk van iPads is dat aanzienlijk minder geworden.
Het kunstwerk is in opdracht van de gemeente gemaakt. Het dier is in samenwerking met de bewoners van de wijk gekozen. Het werd onthuld door wethouder Gielen samen met 3 leden van de Stichting Wijkbelang Heuvel.
Tom Claassen is een kunstenaar uit Breda, die Academie voor Beeldende Kunsten St Joost heeft gevolgd. Een tweede kunstwerk van deze kunstenaar bevindt zich in de Wilhelminastraat. Het gaat om het beeld “De Koninginnen” dat in september 2016 onthuld is.
Een vergelijkbaar beeld, maar dan met hangende oren, is te zijn in Den Bosch bij het Noordbrabants Museum. Vanwege zijn hangende oren is het echter een hond.