Medaillons

Aanvullingen en correcties over kunst en beelden in de gemeente Breda worden zeer gewaardeerd. U kunt uw informatie zenden naar het emailadres als vermeld op de pagina INFO / CONTACT
Laatste update van deze pagina 24-12-2021

Bij een historische stad als Breda horen mooie gevels met ornamenten, beelden, wapenschilden en dergelijke. Gelukkig hebben we talrijke sierlijke en kunst waardige gevels en toebehoren in Breda.
Veelal zijn de voorwerpen door een kunstenaar ontworpen of in opdracht van de architect door een kunstatelier vervaardigd. Hierdoor is niet altijd eenduidig te bepalen of het kunst betreft of niet. In ieder geval heeft het raakvlakken met kunst. In bijna alle gevallen zijn de voorwerpen uniek. Hier mee wordt bedoeld dat er maar één van is gemaakt en dat is nou net een van de definities van (echte) kunst.
Een medaillon is een gebeeldhouwde reliëf in de vorm van een ovaal of cirkel, als ornament aan een gebouw of toegepast op een monument. Medaillons werden vooral in de 18e en 19e eeuw als versiering aan gebouwen toegepast. Ze worden uitgevoerd in onder meer steen, hout, keramiek of metaal. Wordt in het medaillon een portret weergegeven, dan spreken we van een portretmedaillon. Portretmedaillons worden ook toegepast op gebouwen, maar meestal op (graf)monumenten.

Omschrijving: medaillon van Charles Stulemeijer
Kunstenaar: Geurt Brinkgreve – RKD
Hoogte: ca. 70 cm
Jaar: 1962
Materiaal: brons
Opschrift: Aan Charles Stulemeijer industrieel bij zijn 80 ste verjaardag 20-9-1960
Locatie: Backer en Ruebweg ter hoogte van de brug over de Mark N51 36.096 E4 45.756

Het verhaal:
Charles Stulemeijer (1880-1968) was een bekende Bredase industrieel. In 1898 begon hij met zijn broers een handel in stenen en bouwmateriaal, die al spoedig uitgroeide tot een bouwbedrijf, gespecialiseerd in het gebruik van gewapend beton. In 1919 richtte Charles Stulemeijer de Hollandsche Kunstzijde Industrie (HKI) op, later overgenomen door de ENKA. Hij bezat ook belangen in andere bedrijven, waaronder de Machinefabriek Breda (voorheen Backer en Rueb), bekend van de vierkante tramlocs: de zogeheten Backertjes. Charles Stulemeijer was als katholieke ondernemer bepaald niet conservatief te noemen. Zo kende de HKI al een ondernemingsraad lang voordat zo’n orgaan bij wet verplicht was. Hij stond dan ook bekend als de ‘rode’ Stulemeijer. Hij gaf de stoot tot de oprichting van de R.K. Openbare Leeszaal en Bibliotheek, en was betrokken bij de stichting van het Lieve Vrouwe Lyceum te Breda en van de R.K. Handelshoogeschool te Tilburg (nu KUB).
Deze plaquette werd op 24 augustus 1962 onthuld door burgemeester Geuljans. De brug heet sindsdien de Charles Stulemeijerbrug. De plaquette is bevestigd op een betonnen paal naast de brug.
Een buste van Charles Stulemijer is te vinden in de bibliotheek aan de Molenstraat.

Medaillon: J.P. Delprat
Kunstenaar: Franz Stracké (Duitsland) – RKD
Eigendom: particulier
Hoogte: 1,75 meter
Jaar: 1872
Materiaal: Bentheimer steen
Opschrift:
“J.P. DELPRAT
HULDEBLYK
VAN
VEREERDERS EN
OUDLEERLINGEN”
Locatie: Delpratsingel 1

Het verhaal:
Dit monument is samen met zijn pendant van H.G. Seelig vervaardigd naar aanleiding van de herdenking van het 40-jarig bestaan van de Koninklijke Militaire Academie in 1868. Beide stenen stonden aanvankelijk op de KMA. De vormgeving van de portretten en het profiel van de ronde lijsten er omheen, vertoont grote gelijkenis met die van de medaillons op de binnenplaats van de KMA. Nadat enige jaren daarvoor de Noord-Buitensingel was omgedoopt tot Delpratsingel en de Noord-Binnensingel Selligsingel werd, volgde in 1899 verplaatsing van beide gedenkstenen naar prominentere gevels op deze singel.
Isaac Paul Delprat (Den Haag, 25 november 1793 – aldaar, 14 mei 1880) was een genie-officier en conservatief Tweede-Kamerlid voor het district ‘s-Gravenhage uit een Waals-hervormde familie. Leidde in 1861-1862 de parlementaire enquête naar de zeemacht en maakte ook deel uit van de enquêtecommissies Zwolsche Diep en Maas en Zuid-Willemsvaart. Kreeg in Utrecht in 1861 een eredoctoraat. Hoofd onderwijs in de wis- en natuurkundige vakken Koninklijke Militaire Academie te Breda, vanaf 11 augustus 1828, tweede commandant (1836-1841) en commandant van de KMA (1841-1852).
In Breda zijn meer afbeeldingen van hoge militaire officieren te vinden zoals: D. Chassé in de Duivelsbruglaan, P. van Ham in de Ginnekenstraat en  H.G. Seelig in de Mauritsstraat.

Medaillon: H. G. Seelig
Kunstenaar: Franz Stracké – RKD
Hoogte: 1,5 meter
Jaar: 1870
Materiaal: steen
Opschrift:
“H.G. SEELIG
HULDEBLYK
VAN
VEREERDERS EN
OUDLEERLINGEN”
Status: Rijksmonument 519059
Locatie: Mauritsstraat

Het verhaal:
Dit monument is samen met zijn pendant van J.P. DELPRAT vervaardigd naar aanleiding van de herdenking van het 40-jarig bestaan van de Koninklijke Militaire Academie in 1868.
Beide stenen stonden aanvankelijk op de KMA. De vormgeving van de portretten en het profiel van de ronde lijsten er omheen, vertoont grote gelijkenis met die van de medaillons op de binnenplaats van de KMA. Nadat enige jaren daarvoor de Noord-Buitensingel was omgedoopt tot Delpratsingel en de Noord-Binnensingel Selligsingel werd, volgde in 1899 verplaatsing van beide gedenkstenen naar prominentere gevels op deze singel. In 1968 werd het beeld verplaatst naar Seeligsingel nr. 1 en in 1976 naar de zijgevel van dit pand aan de Mauritsstraat. Tijdens deze verbouwing in 1976 raakte de steen beschadigd. Er kwam een goed gelijkend nieuw beeld gemaakt van composiet, een mengsel van cement, gemalen steen en gips.
Hendrik Gerard Seelig (Neustadt Godens (Oost-Friesland), 8 september 1785 – Ginneken, 3 oktober 1864) was een Nederlandse luitenant-generaal, ridder Militaire Willems-Orde derde klasse, commandeur in de Orde van de Nederlandse Leeuw, directeur van de Koninklijke Militaire Academie en adjudant in buitengewone dienst van de Koning.
In Breda zijn meer afbeeldingen van hoge militaire officieren te vinden zoals: D. Chassé in de Duivelsbruglaan, J.P. Delprat in de Delpratsingel en P. van Ham in de Ginnekenstraat.

Omschrijving: 36 medaillonportretten van Griekse en Romeinse wijsgeren en veldheren
Kunstenaar: Lucas van der Meer – RKD
Diameter: ca. 60 cm
Jaar: 1929
Materiaal: terracotta
Status: Rijksmonument 10235
Locatie: KMA Kasteel binnenplaats, Kraanstraat 24

Het verhaal:
Aan de binnenzijde van het kasteel bevinden zich 36 replica portretmedaillons van Griekse en Romeinse wijsgeren en veldheren. Van de originele medaillons zijn in 1929 replica’s gemaakt die vervolgens weer geplaatst zijn op de binnenplaats van het kasteel. De medaillons waren eerder uit het kasteel gesloopt toen het werd verbouwd.
Met de klok mee zien we vervolgens: Octavius Augustus, Galba, M. Antonivs IIIV, M. Tullius Cicero, IMP Otto Caesar AUG, Julius Caesar, CN. Magnus FL.Pompei, Sertorius, Sylla Cos, T. Quintus Flaminius, M. Cato Porcius, Marcellus, Paulus Aemylius, Constantinus Pater et Fi. Dit (dubbel portret), Q. Fabius Maximus, M. Furius Camilius, Publicola, Romulus, Theseus Athen, Lycurgus, Solonleg Athen, Themistocles, hoekmedaillon met rozen, Alcibiades Athen, Pelopidas Theb, Aristides Athen, Pyrrhus Epir. Rex, Lisand Lacede, Alex Magnus, Phocion, Demetrius Maced. R, Dion. Sirac, Annibal Car. D, Cimon Athen, Aratus, Demosthenes
Een van de losse medaillons bevindt zich in het Koningin Wilhelmina Paviljoen.
Er zijn slechts 3 originele medaillons bewaard gebleven van het kasteel. Dit zijn medaillons van: Romulus, Aristides Athen en Sylla Cos en thans ondergebracht bij het Stedelijk Museum Breda.