Haagse Beemden

Aanvullingen en correcties over kunst en beelden in de gemeente Breda worden zeer gewaardeerd. U kunt uw informatie zenden naar het emailadres als vermeld op de pagina INFO / CONTACT
Laatste update van deze pagina 22-3-2024

Op deze pagina vindt u kunst van de Haagse Beemden (met al haar subwijken) en industrieterrein Emer.
De naam Haagse Beemden is afgeleid van “Hage” ofwel Princenhage, het dorp waartoe het grondgebied vroeger behoorde en “Beemden”, dit zijn vochtige graslanden die dicht bij een dorp in gebruik waren als wei- en hooiland. Met 27.000 inwoners en ruim 10.000 woningen vormt zij verreweg de grootste wijk in Breda. Samen met het bedrijventerrein Emer vormt de wijk het stadsdeel Breda Noord-West.
De Haagse Beemden bestaat uit negen buurten: Asterd, Heksenwiel, Kesteren, Kievitsloop, Gageldonk, De Kroeten, Overkroeten, Muizenberg en Paradijs.

Naam: Labrys
Omschrijving: figuratief beeldhouwwerk van dubbele bijl
Kunstenaar: Charles Vergouwen – RKD
Hoogte: ca. 4 meter
Materiaal: steen
Locatie: Aluminiumstraat 2, Balver Zinn N51 36.842 E4 43.010

Het verhaal:
Als een van de weinige bedrijven heeft Balver Zinn een kunstwerk op haar terrein staan, iets wat vrij zeldzaam is op industrieterreinen. Dit kunstwerk betreft een sculptuur. Een sculptuur is een ruimtelijk beeldhouwwerk dat vormgegeven is door materiaal te verwijderen (de subtractieve methode), in tegenstelling tot een plastiek, dat een ruimtelijk kunstwerk is dat is gemodelleerd door toevoeging uit een beweeglijke, plastische massa als klei of was, of ook gegoten (de additieve of opbouwende methode). Sculpturen worden vervaardigd uit starre materialen als natuursteen en hout, maar verdere materialen kunnen bijvoorbeeld zijn gips, kunststof, beton, baksteen of polyurethaanschuim (PUR). De techniek van het vormgeven in deze materialen wordt traditioneel ‘houwen’ (hakken) genoemd, vandaar de term ‘beeldhouwer’ voor een ruimtelijk werkend kunstenaar. Deze term is uiteindelijk de algemene benaming geworden voor ruimtelijk werkende kunstenaars, ook als zij niet via de subtractieve methode werken. Kunstenaars die materialen als hout, ivoor, been en zachte steensoorten bewerken (snijden met beitel en guts) worden vanouds ook wel ‘beeldsnijder’ genoemd. Voor andere subtractieve technieken als schaven, raspen en zagen bestaat geen afzonderlijke term om de kunstenaar mee aan te duiden.
De labrys is een ceremonieel symbool in de vorm van een dubbel bijl.  De labrys is vooral bekend als attribuut van de Amazones en als cultusvoorwerp op Kreta gedurende de Minoïsche en Myceense tijd. Ook Hittitische goden en godinnen werden met dit attribuut afgebeeld. Over de oorsprong en symbolische betekenis ervan wordt veel gespeculeerd, maar deze zijn voor een groot deel in mythische nevelen gehuld. De labrys werd vaak een wapen genoemd, maar heeft op afbeeldingen vaker betekenis als scepter.
In de Griekse mythologie wordt de labrys vaak als wapen genoemd, met name als beruchte strijdwapen van de Amazones. Volgens deze mythen werd de labrys door Theseus buitgemaakt, en sindsdien was het een attribuut van Zeus. Bij hem heeft het echter vooral betekenis als symbool voor de bliksem, wat wijst op zijn verwantschap met de Aziatische weer- en stormgoden. Ook de Hittitische stormgod werd met de dubbelbladige bijl afgebeeld, hoewel hij ook wel een enkelbladige bijl draagt. Deze kan fungeren als scepter of koningsscepter, maar symboliseert ook de bliksem. Het attribuut komt overeen met de hamer van de Germaanse Thor. Hieruit valt af te leiden dat Zeus kant en klaar met zijn bijl of hamer in de Griekse mythologie terecht is gekomen, en dat dit attribuut niet later is toegevoegd.
De vele dubbelbladige bijlen die op Kreta zijn gevonden, hadden voornamelijk cultische betekenis. Nergens blijkt uit dat ze als wapen zijn gebruikt. In een grot bij Arkalochori, uit ca. -1500, is een groot aantal gouden bijlen gevonden, een materiaal dat vanwege de kostbaarheid niet erg geschikt is om als wapen te gebruiken.

Naam: Oog voor Water
Omschrijving: twee mensen figuren
Kunstenaar: Wendela Gevers Deynoot – RKD
Hoogte: ca. meter
Materiaal: beton
Locatie: Rioolzuiveringsinstallatie Nieuwveer, Biezenstraat

Het verhaal:
In 1992 werd de rioolzuiveringsinstallatie Nieuwveer langs de A16 uitgebreid en gerenoveerd. Twintig jaar later na de ingebruikname werd de capaciteit vergroot en werden de installaties en de procesgang aangepast aan de nieuwste milieu-eisen. Het Hoogheemraadschap West-Brabant gaf ter gelegenheid hiervan opdracht tot een kunstwerk.
De Amsterdamse kunstenares liet zich inspireren door de cirkelgang van het proces van bouwen, beheren en aanpassen van een zuiveringsinstallatie. Zij geeft in haar beeld de twee belangrijkste fases uit dat proces weer. De twee grote mensenfiguren staan voor het bespreken en analyseren van problemen binnen de rioolwaterzuivering, de ontwikkelings- en ontwerpfase. De figuren staan letterlijk in het water dat ze moeten beheersen. Het verticale element met de trechtervormen, die tussen de figuren door te zien is, staat voor de uitvoeringsfase, waarin ideeën en plannen worden gerealiseerd. Symbolisch maakt ze deze fase zichtbaar door het water dat via de trechtervormen naar beneden stroomt. In het bassin zijn beide fases onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Het kunstwerk staat op het binnenterrein van de waterzuivering achter gesloten hek.

(Bij)naam: Totempaal
Omschrijving: zuil met 42 vlakken
Kunstenaar: Ton Schouten – RKD
Hoogte: ca. 5 meter
Jaar: 1984
Materiaal: cortenstaal
Locatie: Emerparklaan ter hoogte van Hondsdonk N51 36.240 E4 44.824

Het verhaal:
De kunstwerk is geplaatst in de middenberm van de Emerparklaan. Volgens de kunstenaar heeft het kunstwerk eigenlijk geen naam. Iedereen kan naar zijn goeddunken er een naam aangeven. Al snel spraken de mensen van Totempaal, wellicht vooral in relatie met het nabijgelegen appartementencomplex dat de bijnaam de ‘Aperots’ draagt.
Het ontwerp is vervaardigd in het kader van de BKR, Beeldende Kunstenaars Regeling. 42 stuks stalen vlakken in ruitvorm zijn symmetrisch aan elkaar gelast. Bij beschouwing vanuit steeds een andere hoek, doet zich steeds een ander aanblik voor.
De Sliedrechtse firma Batenburg nam de uitvoering voor haar rekening.

Omschrijving: figuratief beeld van 2 spelende kinderen
Hoogte: ca. 120 cm
Eigendom: Restaurant Merlina
Materiaal: composiet
Locatie: Hambroeklaan 1, N51 36.368 E4 43.409

Het verhaal:
Dit beeld staat voor de entree van Restaurant Merlina.

Omschrijving: 7 zuilen
Hoogte: ca. 11 meter
Onderlinge afstand: ca. 9 meter
Materiaal: staal
Locatie: Heksenwiel winkelcentrum N51 37.324 E4 44.684

Het verhaal:
Tussen de Emerparklaan en het winkelcentrum Heksenwiel zijn deze zuilen in een boog opgesteld. De zuilen zijn waarschijnlijk geplaatst nadat het winkelcentrum in 1980-90 voltooid is.
Tezamen vormen deze 7 zuilen Bredaas grootste kunstwerk. De afstand tussen de eerste en de laatste zuil bedraagt ca. x meter. Een soortgelijke zuil (de Cilinder) is te vinden voor de ijsbaan aan de Terheijdenseweg, maar dat is maar een enkele zuil en vervaardigd uit roestvrijstaal. Andere grote kunstwerken in Breda zijn o.a. de 2 naalden voor het Amphia Ziekenhuis en het scharenproject aan de Claudius Prinsenlaan,
Grote kunstwerken zijn vaak eenvoudig, strak en recht van structuur vanwege de constructieve sterkte. Ze moeten bestemd zijn tegen weer en wind.
Andere grote wereldwijde kunstwerken zijn onder andere de naald (Monument of Light) in Dublin met een hoogte van 120 meter , het 38 meter hoge Christus beeld In Rio de Janeiro en het Vrijheidsbeeld in New York met een hoogte van 46 meter.

foto

Naam: Levensweg
Omschrijving: beeld van 4 mannen en 4 vogels aan gevel
Kunstenaar: Jacques van Poppel – RKD
Hoogte: ca. 10 meter
Jaar:
– 1962 tot 2000 Markendaalseweg 35
– 2024 Hoge Mosten
Materiaal: koper
Locatie: Hoge Mosten

Het verhaal:
Het kunstwerk stelt de levensweg voor en gaat van enthousiaste jongeling naar de levensvervulling van arbeid en eindigt met de uitkering van de Sociale verzekeringsbank. Het beeld is in 2000 van de gevel aan de Markendaalseweg verwijderd toen de Sociale verzekeringsbank (de Raad van Arbeid) verhuisde naar de Lunetstraat. Het lag daarna te verpieteren in de verwarmingskelder van het pand dat nadien in gebruik is genomen door de Cingel College.
Aanvankelijk zou het gevelbeeld teruggeplaatst worden aan de gevel van het Cingel College, maar dat ging niet door. Na een restauratie in 2023 kreeg het een nieuwe bestemming aan een gevel van een kantoorpand aan de Hoge Mosten.

Omschrijving: beeld van zwaan
Kunstenaar: ?
Hoogte: ca. 80 cm
Materiaal: brons
Locatie: Kesterenlaan

Het verhaal:
Geen verdere gegevens bekend.
Indien u meer gegevens heeft kunt u dit zenden naar info@kunstinbreda.nl

Omschrijving: beeld van kolgans
Kunstenaar: Henk Groenhuis – RKD
Hoogte: ca. 60 cm (levensgroot)
Jaar: 1978
Materiaal: brons
Sokkel: beton, hoogte 1,1 meter
Locatie: Kruising Laagbos en Spank

Het verhaal:
Dit is het eerste kunstwerk dat geplaatst is in de Haagse Beemden. Van oudsher heette dit gebied Hazenberg, een verhoging in het landschap waar dieren naar uitweken als de omringende graslanden (beemden) onder water stonden. De hoge ligging van het gebied is ook aan de huidige bebouwing nog goed te zien. Tot de start van de bebouwing in de Haagse Beemden vervulde het gebied hoofdzakelijk als agrarisch gebied. De kolgans was een van de dieren die zich regelmatig liet zien in dit uitgebreide gebied van akkers en weidevelden. Kolgans was een geschenk van bouwonderneming Wilma, die op 10 mei 1977 begonnen was met de bouw van de eerste huizen. Toen de eerste 123 woningen en 51 appartementen gereed waren is in 1979 dit beeldje gemaakt. Het werd door directeur Teuwen van bouwonderneming Wilma in het bijzijn van wethouder Hans van Dun aan Breda aangeboden.
Vanwege de monochrome kleur van het bronzen beeld is het ras van de gans niet goed te onderscheiden. Een kolgans is een van de circa 20 ganzensoorten. Qua uiterlijk doet de kolgans sterk denken aan de grauwe gans, maar hij is iets kleiner. De kolgans heeft overwegend bruine veren. Opvallend is zijn kol: een grote witte vlek rond zijn snavel. Volwassen kolganzen hebben zwarte, onregelmatig gevormde strepen op de borst.
Kunstenaar Henk Groenhuis heeft de Academie voor Beeldende Kunsten St Joost in Breda gevolgd en is sinds 1954 werkzaam geweest in Breda. Andere beelden in Breda van de kunstenaar zijn: Bokje, Growing Old, Het Paard, Spelende kinderen, Varkentje

Omschrijving: beeld van Prins Bernhard
Kunstenaar: (echtpaar) Jean Bremers – RKD en Marianne Bremers – RKD
Hoogte: ca. 2,5 meter
Materiaal: brons
Locatie: Luchtmachtplein 1, luchtmacht toren N51 36.440 E4 43.356

Het verhaal:
Dit beeld van Prins Bernhard staat op het militair terrein van de Koninklijke Luchtmacht. Het 70 meter hoge gebouw is in 2xxx betrokken door de Koninklijke Luchtmacht. In 1xxx is het gebouw gebouwd en bewoond door BAM. Het gebouw nu ook wel “Luchtmachttoren” genoemd.

Omschrijving: beeld van adelaar op wereldbol
Hoogte: ca. 1 meter
Materiaal: brons
Locatie: Luchtmachtplein 1, luchtmacht toren N51 36.440 E4 43.356

Het verhaal:
Het beeld bevindt zich boven de ingang van de Luchtmachttoren op het militair terrein van de Koninklijke Luchtmacht. Het 70 meter hoge gebouw is in 2xxx betrokken door de Koninklijke Luchtmacht. In 1xxx is het gebouw gebouwd en bewoond door BAM.
Het beeld toont grote overeenkomsten met Pools Monument in het Wilhelminapark. Dit beeld heeft echter maar 1 adelaar.

Omschrijving: abstract beeld
Kunstenaar: Frans Verhaak – RKD
Hoogte: ca. meter
Jaar: 1963
Materiaal: staal
Locatie: Politiebureau Mijkenbroek 31

Het verhaal:
Bij de bouw van het politiebureau aan de Markendaalseweg werd in het kader van de 1% regeling dit kunstwerk in 1963 op het binnenterrein geplaatst. Deze patio-achtige ruimte was ooit bedoeld om politiemedewerkers gelegenheid te geven in de pauzes buiten uit te blazen. Dit was echter moeilijk te accepteren voor het publiek. Omdat ook de beveiliging van het gebouw extra maatregelen vroeg, werd de binnenplaats met hekken afgesloten. De hekwerken en uitgegroeide struiken onttrokken het beeld aan het zicht.
Het politiebureau is in 2000-2001 gesloopt om plaats te maken voor het project ‘Water in de stad’. Bij de verhuizing van het hoofdbureau naar de Mijkenbroek in de Haagse Beemden verhuisde het beeld mee. Het staat nu, opnieuw uit het zicht, naast de hoofdingang.

Omschrijving: gevelpaneel
Kunstenaar: E(dith?) Cahn – RKD
Afmeting: 2,8 x 2,8 meter
Jaar: 1987
Materiaal: geëmailleerd plaatstaal
Locatie: Openbare school Kesteren, Vlierenbroek 32

Het verhaal:
De eerste aanvraag voor een werk was bedoeld voor binnen de school. In een later stadium wilde de school liever een beeld voor buiten hebben, maar daar was het budget te klein voor. Men is vervolgens met dit wandreliëf akkoord gegaan.