Glas / ramen

Aanvullingen en correcties over glaskunst in de gemeente Breda worden zeer gewaardeerd. U kunt uw informatie zenden naar het emailadres als vermeld op de pagina INFO / CONTACT
Laatste update van deze pagina 18-3-2023

Glasdecoraties kunnen onder andere met de volgende technieken aangebracht worden: glas-in-lood, gebrandschilderd glas, etsen, graveren en bestikkeren.
Glas-in-lood is een vensterraam bestaande uit stukken glas gevat in loodlijsten. Glas-in-lood werd al eeuwen geleden gemaakt, omdat men nog niet de techniek had om ramen met grote oppervlakte te vervaardigen. De meest eenvoudige manier is een glas-in-lood raam met kleine stukjes. Dat kan zelfs in één kleur zijn. Glas-in-lood leent zich uitstekend voor kunstzinnige uitvoeringen met kleurrijke voorstellingen. Vooral in kerken en oude woonhuizen treft men glas-in-lood aan, waar het zicht van binnen op de ramen door het invallende licht het kunstzinnige karakter doet uitkomen.
Gebrandschilderd glas is een van de vorm van glaskunst waarbij het glas beschilderd wordt met speciale verf alvorens het verhit wordt.  Door het gebruik van penselen en kwasten (Daskwast, spalter en loper) van verschillende maten en materialen kan een grote variatie aan effecten worden verkregen. Gebrandschilderd glas wordt vaak gecombineerd met glas-in-lood.
Bij glasetsen wordt fabrieksmatig maar kan ook achteraf een pasta op het glas aangebracht waardoor een matte oppervlakte ontstaat op het glas. Glasetsen wordt veelvuldig toegepast bij servies, maar ook bij glaspanelen die niet transparant moeten zijn.
Bij glas graveren wordt met een freesje de bovenste laag van het glas verwijderd waardoor een matte oppervlakte ontstaat. Glas graveren wordt veelvuldig toegepast bij servies. Met graveren worden vooral teksten, symbolen en versieringen op glas aangebracht.
Glas bestekkeren is van de moderne tijd. Het is een folie die net als muurbehang op het glas wordt geplakt. Het kent geen beperkingen in grootte of kleur. Door de kleur meer of minder transparant te maken kunnen speelse effecten gecreëerd worden.
In de twintigste eeuw kreeg glas een nieuwe dimensie en begonnen kunstenaars en architecten gekleurd glas te verwerken in complete raampartijen. Hierdoor is niet altijd eenduidig te bepalen of het kunst betreft of niet. In ieder geval heeft het raakvlakken met kunst. In bijna alle gevallen zijn de namen uniek. Hier mee wordt bedoeld dat er maar één van is gemaakt en dat is nou net een van de definities van (echte) kunst.
Een greep uit de beperkte maar bijzondere raampartijen in Breda.

Omschrijving: Generaal P. van Ham
Afm. raam: ca. 1,1 x 1,1 meter
Materiaal: glas-in-lood met gebrandschilderd glas
Locatie: Boutique Nouveau Van Ham, Van Coothplein 23

Het verhaal:
Petrus Paulus Hermans van Ham werd geboren als schoenmakerszoon in Breda op 19 februari 1839. Hij werd in 1894 tot generaal-majoor bevorderd in het Oost-Indische leger. Hij sneuvelde op 25 augustus 1894, toen hij bij een expeditie op Lombok met meer dan 100 van zijn manschappen in een hinderlaag liep.
Hotel ‘Boutique Nouveau Van Ham’ aan het Van Cootplein is naar Van Ham genoemd. In het hotel is een herinnering aangebracht aan de Bredanaar in een glas-in-lood raam. Het raam bevindt zich in het restaurant op de begane grond. Op de afbeelding zien we het gemeentewapen van Breda, de Grote Kerk en de geboorte- en sterfdatum van Van Ham. Aan de overzijde van het hotel staat het huis op de plaats waar hij werd geboren. Op de hoek van dit huis is een borstbeeld van Van Ham aangebracht, zie hieronder. Gebrandschilderd glas komt buiten de religieuze gebouwen niet zo heel veel voor in Breda.

Omschrijving: glas-in-lood venster
Kunstenaar: Marinus de Leeuw – RKD
Hoogte: ca. 3 meter
Jaar: 1939
Materiaal: glas-in-lood met gebrandschilderd glas
Locatie: kerk Effenseweg 3, Effen

Het verhaal:
Familie Timmerman de Leeuw uit Overa die eerder de beelden schonken van Theresia en Gerardus gaven opdracht aan de neef van mevrouw Timmerman, Marinus de Leeuw om zijn eerst werk als glazenier in de doopkapel aan te brengen. “Kunstcritici” beoordeelden het werkstuk van deze latere winnaar van de Prix-de-Rome als “goed”, maar nog te nuchter van uitvoering.
Dit is de enige glas-in-lood raam met gebrandschilderd glas in kerk, alle andere vensters zijn uitgevoerd met eenvoudig wit glas-in-lood.
Het venster bestaat uit drie ramen die elk voorzien zijn van vijf panelen. Op de ramen zijn Bijbelse voorstellingen weergegeven.

Omschrijving: glas-in-lood vensters
Kunstenaar: Joep Nicolas -RKD
Afmeting: divers
Jaar: 1926
Materiaal: glas-in-lood met gebrandschilderd glas
Locatie: Oude Stadhuis, Raadzaal, Grote Markt 38

Het verhaal:
In de zuidwand van de raadzaal zijn drie glas-in-lood vensters met gebeurtenissen uit de geschiedenis van de stad:

1. “Anno MCDIL. Intocht van het miraculeus sacrament van Niervaert“. (1449) Te zien zijn de overbrenging, de intocht bij de haven en op de achtergrond de bouw van de kerktoren, die volgens de overlevering zou zijn opgetrokken van de gaven van de bedevaartgangers. Doordat Jan IV van Nassau namelijk dit sacrament binnen Breda bracht, zou de stad een bedevaartplaats van betekenis zijn geworden.

2. “Anno MDCXXIV sloeg Spinola het beleg voor de stad”. (1624) Om Breda, gesymboliseerd door een oude afbeelding van het stadswapen, ligt het Spaanse krijgsvolk gelegerd.

3.”Tractatus pacis MDCLXVII”. Van de pui van het stadhuis wordt de vrede tussen de Republiek en Engeland (1667), alhier gesloten na twee jaar oorlog, afgekondigd. Vreugdevuren zijn ontstoken en wijn spuit uit de fonteinen, die de betrokken mogendheden symboliseren: links rozen (Engeland), een olifant (Denemarken), rechts een lelie (Frankrijk) en de Nederlandse leeuw.

In de noordwand van de raadzaal zijn drie dubbele glas-in-lood vensters aangebracht met de voorstellingen:

4. “MCCCCIII. Het huwelijk van Engelbrecht II van Nassau en Johanna van Polanen legt de band tussen Nassau en Breda”. De beide hoofdfiguren gaan vergezeld van hun wapen. Echter, de bruidegom was niet Engelbrecht II, maar Engelbrecht I. Het romeinse jaartal van het huwelijk is eveneens foutief vermeld; het moet zijn MCDIII (1403).

5. “Philips de Schoone spreekt recht ten stadhuize Ve. Decembris anno Dni. MCDXCVI”. (1496) De hertog is afgebeeld met de keten van het Gulden Vlies. Naast zijn wapenschild (Bourgondië) zijn de twee wapenschilden van zijn voornaamste gewesten opgenomen, Brabant en Holland.

6. “In MDXXXIV door brand en pest ontvolkt wierd deze stad voor 18 jaren van tol en last ontheven”. (1534) De oorkonde van Karel V wordt voorgelezen te midden der vlammende puinhopen; onderaan ziet men het blussingswerk en het wegdragen der pestlijders.

7. “In MDXXXX ontving René van Châlon den keyzer Karel V op het kasteel”. Links staat de prins, rechts de keizer; onder de paarden op het binnenhof van het kasteel. Het romeinse jaartal is foutief vermeld; het moet zijn MDXL (1540).

8. “MDLXVI vierhonderd edelen komen bijeen onder Lodewijk van Nassau en Philips van Marnix tot opstelling van het smeekschrift aan Margaretha van Parma“. (1566) Op de voorgrond de beide leiders.

9. “De burgerij onder hun burgemeester Godevaert Montens verdedigt stad en stadhuis tegen de Spanjaarden anno MDLXXXI”. (1581) Montens en de burgerij stellen zich onder de prinsenvlag teweer in de zogenaamde Furie van Houtepen.

Omschrijving: glas-in-lood vensters
Kunstenaar: Joep Nicolas -RKD
Afmeting: ca. 75 x 120 cm
Jaar: 1926
Materiaal: glas-in-lood met gebrandschilderd glas
Locatie: Oude Stadhuis, Trappenhuis, Grote Markt 38

Het verhaal:
In het trappenhuis zijn tien glas-in-loodramen aangebracht met afbeeldingen van de allegorieën over de zes deugden, die een goed bestuur nastreven.
Het confucianisme is een Chinees ethisch en filosofisch systeem, dat de leer van Confucius (551 – 479 v.Chr.) volgt. Het confucianisme kent zes basiswaarden die in het Chinees bekendstaan als Ren, Xiao, Yi, Li, Chung en Shu. Door deze deugden aan te kweken kan men een junzi of ‘superieur persoon’ worden. De zes deugden zijn:
– menselijkheid
– kinderlijke gehoorzaamheid
– rechtvaardigheid
– fatsoen
– trouw
– wederkerigheid
Een allegorie is in de beeldende kunst een symbolische voorstelling waarbij een idee of abstract begrip (bijvoorbeeld deugden en ondeugden) wordt verbeeld door één of meer personificaties, personen en concrete zaken. De zes deugden op de glas-in-lood vensters in het trappenhuis komen in grote lijnen overeen met de hierboven beschreven eigenschappen. Het betreft:
– grootmoedigheid, afgebeeld als Magnanimitas
– wijsheid, afgebeeld als Sapientia
– voorzichtigheid, afgebeeld als Prudentia
– onverschrokkenheid, afgebeeld als Intrepiditas
– rechtvaardigheid, afgebeeld als Justitia
– liefde, afgebeeld als Caritas
Links en rechts van de allegorieën zijn vier glas-in-lood vensters met de wapenschilden van de 16 gemeenten afgebeeld die tezamen de oude Baronie van Breda vormen:
– links: Breda, Dongen, Princenhage, Baarle Nassau, Chaam, Roosendaal, Alphen, Terheijden;
– rechts: Oosterhout, Ginneken en Bavel, Etten-Leur, Teteringen, Zundert, Rucphen en Sprundel, Rijsbergen en Gilze en Rijen.
In het trappenhuis van het oude Stadhuis zijn tien glas-in-loodramen aangebracht met afbeeldingen van de allegorieën over de zes deugden, die een goed bestuur nastreven.
Het confucianisme is een Chinees ethisch en filosofisch systeem, dat de leer van Confucius (551 – 479 v.Chr.) volgt. Het confucianisme kent zes basiswaarden die in het Chinees bekendstaan als Ren, Xiao, Yi, Li, Chung en Shu. Door deze deugden aan te kweken kan men een junzi of ‘superieur persoon’ worden. De zes deugden zijn:
– menselijkheid
– kinderlijke gehoorzaamheid
– rechtvaardigheid
– fatsoen
– trouw
– wederkerigheid
Een allegorie is in de beeldende kunst een symbolische voorstelling waarbij een idee of abstract begrip (bijvoorbeeld deugden en ondeugden) wordt verbeeld door één of meer personificaties, personen en concrete zaken. De zes deugden op de glas-in-lood vensters in het trappenhuis komen in grote lijnen overeen met de hierboven beschreven eigenschappen. Het betreft:
– grootmoedigheid, afgebeeld als Magnanimitas
– wijsheid, afgebeeld als Sapientia
– voorzichtigheid, afgebeeld als Prudentia
– onverschrokkenheid, afgebeeld als Intrepiditas
– rechtvaardigheid, afgebeeld als Justitia
– liefde, afgebeeld als Caritas
Links en rechts van de allegorieën zijn vier glas-in-lood vensters met de wapenschilden van de 16 gemeenten afgebeeld die tezamen de oude Baronie van Breda vormen:
– links: Breda, Dongen, Princenhage, Baarle Nassau, Chaam, Roosendaal, Alphen, Terheijden;
– rechts: Oosterhout, Ginneken en Bavel, Etten-Leur, Teteringen, Zundert, Rucphen en Sprundel, Rijsbergen en Gilze en Rijen.
De glas-in-lood ramen zijn geschonken door de gebroeders Charles, Jos, en Frans Laurijssen.

Omschrijving: 9 st. glas-in-lood vensters in hoogkoor
Ontwerp: P.H.J. Cuypers
Atelier: Frans Nicolas te Roermond
Afmeting: gem. ca. 1,4/1,6 x 5 meter
Jaar: 1873
Materiaal: glas-in-lood met gebrandschilderd glas
Locatie: Martiniuskerk, Haagse Markt

Het verhaal:
De Martinuskerk heeft van alle kerken in de gemeente Breda misschien wel de mooiste, de grootste en de meeste glas-in-lood ramen. De monumentale ramen zijn een bezienswaardigheid. Alle ramen zijn opgebouwd in meerdere paneeltjes van ca. 40 x 40 cm met een gotische kop (wimberg) die elk voorzien zijn van schitterende afbeeldingen.
In de nacht van 1 op 2 augustus 1873 werd de kerk en de toren na blikseminslag ernstig beschadigd door brand. Alleen het priesterkoor bleef grotendeels gespaard. Van het schip stonden slechts de muren en zuilen nog overeind. Na de brand werd de kerk onder leiding van architect J.J. van Langelaar en naar ontwerpen van P. Cuypers in neogotische stijl herbouwd. Het priesterkoor kreeg negen nieuwe glas-in-lood ramen die uit het atelier van Cuypers in Roermond kwamen. Er was blijkbaar geen geld voor brandschilderde ramen in de gehele kerk en het overgrote deel van de overige ramen kreeg eenvoudig wit glas.
De negen vensters in het priesterkoor zijn nog geheel in tact. Ze tonen de grote momenten uit het leven van Christus. Van links naar rechts zien we:
– 1. De aankondiging en de geboorte van Christus: de blijde boodschap aan Maria door engel Gabriël, de geboorte van Jezus in de stal van Bethlehem. Twee engelen met bandenrollen met Latijnse teksten. Er onder afbeeldingen van de koningen Roboam, Joathan, Abias en Ezechias eveneens met bandenrollen en scepter.
– 2. De aanbidding door de drie wijzen uit het oosten: Maria met kind Jezus op haar schoot. Rondom haar Caspar, Melchior, Balthasar en Jozef. Er onder afbeeldingen van de koningen Joram, Josaphat en een Arabische koning met bandenrollen en scepter.
– 3. De doop in de Jordaan: links een goddelijke engel, Jezus in het midden, rechts  Johannes den Doper. Er onder afbeeldingen van koning David met harp, H. Elisabeth en profeet Samuel.
– 4. Het Laatste Avondmaal: Jezus te midden van zijn apostelen. Er onder afbeeldingen van profeet Zacharias, keizer St. Henricus van Bamberg met scepter en kerkgebouw in de hand en profeet Micheas.
– 5. De kruisiging (middelste venster): links van Jezus staat Maria, rechts Johannes. Er onder afbeeldingen van keizer St. Henricus van Bamberg met zwaard en rijksappel en twee allegorische figuren met kruis (geloof) en boek/schrijfveer (hoop).
– 6. De graflegging: Nicodemus en Jozef van Arimathea leggen het ontzielde lichaam van Christus in het graf. Maria houdt de hand van haar zoon vast. Johannes staat biddend afgebeeld. Er onder afbeeldingen van profeet Jeremia, Sint Nicolaas en profeet Jesaja.
– 7. De Hemelvaart: Christus stijgt ten hemel omgeven door een stralenkrans in de vorm van een mandorla (amandelvormig aureool). Onder hem twee liggende soldaten met de handen voor de ogen. Er onder afbeeldingen van profeet Ozeas, Maria Magdalena en profeet Daniel.
– 8. De verrijzenis: Christus staat te midden van zijn leerlingen. Ze kijken naar hem terwijl hij zijn wonden toont. Er onder afbeeldingen van koning Ozias, hoge priester Jojoda en Oziam met scepter.
– 9. Links: De verschijning aan de leerlingen na Hemelvaart. Christus stijgt ten hemel omgeven door een stralenkrans in de vorm van een mandorla (amandelvormig aureool). Twee engelen staan hem op te wachten. Zijn leerlingen staan er onder.
Rechts: De verschijning aan de leerlingen na Pinksteren. De Heilige geest daalt neer over de apostelen.
Er onder afbeeldingen van de koningen David, Salomo, Josia en Jejachin.
Onder een aantal raampjes zien we de namen van de schenkers, vaak in relatie met de afgebeelde heilige erboven.

Naam: Love Breda
Omschrijving: ramen met bloemmotieven
Kunstenaar: Nobuyoshi Araki (Japan) (Wikipedia) – RKD
Hoogte: ca. 4,1 meter
Breedte: ca. 38 meter
Jaar: 2003
Materiaal/techniek: folie
Locatie: ingang ondergrondse parkeergarage achter Stadhuis, Claudius Prinsenlaan 10 N51 35.204 E4 47.043

Het verhaal:
Omschrijving: Het werk van Araki handelt altijd om leven, dood en seksualiteit. Hij is bekend geworden met zijn foto’s van gebonden, naakte vrouwen. In Japan beschouwd als een hoge kunstvorm, in Europa eerder beschouwd als pornografie. Daar in Nederland de bloem wordt verheerlijkt om haar schoonheid, vond hij dit een passend alternatief voor de bondage. Het motief van de bloem speelt in de traditie van de Japanse kunst en in die van Araki eveneens een belangrijke rol.
De voorstelling is verder bewust ijl gehouden. De bloemen zijn zeer kleurrijk. Araki zoomde diep in op het binnenste van de bloemen en componeerde de beelden die hij daarvan opnam tot een spel van voluptueuze vormen. Steeds is de knop van de bloem het centrale element, dat op verhulde wijze refereert aan het vrouwelijk geslacht.
De prints zijn transparant, waardoor je dwars door de bloembladeren heen kijkt naar de architectuur op de achtergrond, die in toon en geometrische vorm scherp contrasteert met de afbeelding. Zodoende ontstaat de suggestie van een haast psychedelisch droombeeld dat naast sensualiteit ook rust, geborgenheid en warmte uitstraalt.

Omschrijving: 4 panelen van glas en RVS
Kunstenaar: Joost van Zanten – RKD
Afm.: ca. 50x50x50 cm
Materiaal/techniek: glas met RVS lijst
Locatie: Ginnekenweg 76

Het verhaal:
Deze panelen bevinden zich op de rotonde ter plaatse van de Ginnekenweg en de Zandberglaan. Drie panelen zitten op de rand van de rotonde en de vierde staat op een paal in het perkje. Alle panelen hebben verschillende kleurschakeringen. Verder geen details bekend bij de redactie.

Omschrijving: gotische raampartij
Afmeting: ca. 3 x 3 meter
Jaar: ca. 1468
Materiaal/techniek: glas-in-lood met gebrandschilderd glas
Locatie: Prinsenkapel, Grote kerk

Het verhaal:
Vanwege de grootte van de kerk heeft het ook veel glas-in-lood ramen in gotische stijl, het zijn er 67 om precies te zijn. De uitvoering is echter divers. Gedurende de eeuwen zijn bijna alle ramen beschadigd geraakt en vervangen door eenvoudig wit glas of licht gekleurd glas. Alleen in de Prinsenkapel zijn nog slechts twee restanten te zien van het originele glas. Ze behoren tot het oudste in Nederland bewaard gebleven gebrandschilderd glas.
Op het linkse raam zijn fragmenten uit de bijbel te zien met onder andere Maria en kind Jezus.

Omschrijving: gevelhoge bestikkering met bomen
Jaar: ca. 2015
Materiaal/techniek: folie
Locatie: Avans Hogeschool, Lovensedijkstraat 61

Het Verhaal:
Diverse zijden van deze school zijn na de renovatie van 2015? voorzien van glasgevels die over de gehele oppervlakte voorzien zijn van transparante folie met de structuur van een bos.

Omschrijving: panelen van glas
Ontwerp: Mado Schoolmeesters – RKD
Afmeting ca. 3×9 meter
Jaar: 1963
Materiaal/techniek: glas-in-lood met gebrandschilderd glas
Locatie: Markendaalseweg 35

Het verhaal:
De oorspronkelijke situatie binnen was een vrij raam dus zonder het trappenhuis dat er later is voor gezet. Het raam is gemaakt in een glas-in-lood atelier dat destijds aan de Markendaalseweg stond, maar die kant is helemaal her ingericht. Het is gemaakt voor de Raad van den Arbeid die de eerste de gebruiker van het gebouw was. Nu is Curio, de hotelschool er gehuisvest. Het totale paneel bestaat uit drie maal drie panelen verdeeld over drie verdiepingen. Vooral vanuit binnen is er een mooie lichtinval op het glas.

Omschrijving: glas-in-lood / gebrandschilderd glas
Kunstenaar: Louis de Swart – RKD
Afmeting ca. 2×2 meter
Jaar: 1957
Materiaal/techniek: glas-in-lood met gebrandschilderd glas
Locatie: dagkapel, Markt 32 Prinsenbeek

Het verhaal:
Het glas-in-lood raam komt oorspronkelijk van de kleuterschool “De Engelbewaarder” aan de Schoolstraat in Prinsenbeek. Na het afbreken van deze kleuterschool heeft dit glaskunstwerk een plaats gekregen in de kerk. Na de laatste verbouwing van de kerk heeft het een mooie plaats gekregen in de dagkapel.
Op de voorstelling zien we is een engelbewaarder de patroon van de kleuterschool. In februari 1957 is dit glas-in-loodarm geplaatst in de hoge raampartij van het trappenhuis in de kort daarvoor verbouwde kleuterschool. Deze verbouwde Kleuterschool de Engelbewaarder is op 27 februari 1957 ingezegend.
De Engelbewaarder met het zwaard in zijn hand staat voor afweer van het kwaad. De Duiven linksboven zijn de vredebrengers. De Bloemen rechtsboven zijn het symbool van de kinderlijke blijdschap.
Vooral vanuit de binnenzijde komen de kleuren schitterend tot zijn recht.

Naam: Panta Rhei
Omschrijving: glasfolie
Kunstenares: Gery Bouw – RKD – Jori van Boxtel
Uitvoering: Wimmer Glas Haelen en Printerior Werkendam
Hoogte: 3,90 x 4,10 m (h x b)
Jaar: 2020
Materiaal/techniek: folie
Locatie: Amphia Ziekenhuis, Molengracht 21 N51 34.902 E4 47.878

Het verhaal:
Het Amphia ziekenhuis heeft de visie dat kunst bijdraagt aan een helende omgeving. Door middel van kunst kunnen de patiënten en bezoekers van het ziekenhuis even ontsnappen aan de realiteit. Een prettige omgeving draagt bij aan het genezingsproces. Kunst kan daar een positieve rol in spelen. Dit kunstwerk bevindt zich in de nieuwe centrale gang. De dochters van de kunstenares poseerden voor dit kunstwerk. Twee sierlijke figuren op transparant glas die vanuit een hoge boom de voorbijgangers gadeslaan. De boomtakken kronkelen organisch, als grote bloedvaten door deze vrouwfiguren heen. Door het wisselende licht, zie je het kunstwerk steeds anders. Het idee voor de afbeelding ontstond toen de kunstenares in een boek stuitte op de uitspraak ‘Panta Rhei’ (alles stroomt) van de Griekse filosoof Heraclitus. Ze vond het een mooie metafoor voor de mensen die door de gang lopen. Die stroomt blijft, maar is tegelijkertijd altijd anders samengesteld. Stromen is het uitgangspunt; vandaar de boomtakken als aders.

Naam: Bespiegeling
Omschrijving: glasfolie
Kunstenares: Gery Bouw – RKD
Hoogte: divers, zie hieronder
Jaar: 2019
Materiaal/techniek: folie
Locatie: Stiltecentrum, Amphia Ziekenhuis, Molengracht 21 N51 34.902 E4 47.878

Het verhaal:
Het concept is gebaseerd op het geven van troost en hoop in een sfeervolle, rustgevende ruimte waar je kracht uit kunt putten. Het kunstwerk draagt bij tot een innerlijke reflectie en bespiegeling.
De inspiratie komt uit de natuur, o.a. de verschillende parken in Breda. Dit sluit aan bij het thema -Stad in beweging- dat uitgangspunt is in de vormgeving van het ziekenhuis. Door het creëren van nieuw leefgebied in de parken wordt een nieuwe kans geboden voor flora en fauna. Ongeboren leven en nieuw leven zijn thema’s die aansluiten bij de beleveniswereld in het ziekenhuis.
Het kunstwerk bestaat uit 4 onderdelen die een samenhang vertonen en elkaar versterken:
– 6 ramen met een kunstwerk op glas
– dubbele deur met een kunstwerk op glas
– plafondkunstwerk
– animatie op de muur
Op de ramen en deuren wordt o.a. het volgende verbeeld:
– Bijen ( bijenproject Wilhelminapark)
– Valk (Valkenberg, vroeger valkenjacht)
– Amfibiën, vogels e.d. (Hoge Vucht)
– Eik (Anneville-eik Ulvenhout)
– Visse-eitjes en kikkervisjes (ongeboren en nieuw leven)
Voor de kunstwerken werd gebruik gemaakt van digitaal geprinte en ingebrande emailles op glaspanelen. Het werd uitgevoerd door Wimmer Glas Projecten Haelen Nederland en AGC Mirodan Heule België. Afmetingen ramen: 6 stuks 0,65 m x 2,75 m (b x h). Afmetingen deuren: 2,20 m x 2,30 m (b x h).
Het plafondobject is een semi-transparant object met een lichte subtiele uitstraling wat relateert aan de transparantie van glas. Het idee is ontstaan naar aanleiding van bedlegerige patiënten die vaak naar het plafond staren en hun gedachten de vrije loop laten gaan. De patiënten die in een bed in deze ruimte komen kunnen hier naar kijken en er hun gedachten op richten.
Het plafondobject is opgebouwd uit 4 lagen die met afstandhouders onder het plafond hangen. De vormen zijn gefreesd in transparant Polycarbonaat en geprint met halftransparante afbeeldingen. Uitgevoerd door Ja Reclame Valkenswaard. Afmetingen: 2,15 m x 1,25 m x 0,40 m (l x b x h ).
De animatie op de muur bestaat uit een onder- en bovenwater landschap in veelal groentinten. Het ontstaan van nieuw leven in de vormen van kikkervisjes die groeien tot kikkertjes en bijen die bloemen bestuiven. Onder water zwemmen de kikkervisjes en het water komt in beweging. Er springt een kikkertje van blad naar blad. De bijen vliegen van de ene uienbol naar de andere.
De animatie wordt op de muur geprojecteerd met een beamer. De afbeelding is geprint op Artex behang. Uitgevoerd door Jori van Boxtel illustratie Eindhoven en Tinker Imagineers Utrecht. Afmetingen afbeelding: 4,60 m x 1,90 m (b x h). Afmetingen animatie: 2,00 m x 1,35 m (b x h).
Tekst: Gery Bouw

Omschrijving: panelen van glas
Ontwerp: Piet Buijs – RKD
Afmeting ca. 3×2,4 meter
Materiaal/techniek: glas-in-lood met gebrandschilderd glas
Locatie: KBS Petrus en Paulus, Roland Holststraat 16

Het verhaal:
Het paneel bevindt zich boven de entree van de school. Het paneel bestaat uit 16 ramen. In het glas zijn figuren verwerkt. Vooral vanuit de binnenzijde komen de kleuren schitterend tot zijn recht.
Op de afbeelding zijn diverse spelende kinderen en dieren afgebeeld met hier en daar een Bijbels tintje. Het is tenslotte een katholieke school.
Piet Buis was een glasschilder, monumentaal kunstenaar, beeldhouwer en  vervaardiger van mozaïeken. In diverse gebouwen in Breda zijn mozaïeken van hem te zien, o.a. in de Mgr. Nolensplein,  Overakkerstraat 194 en de  Sabastraat 21-213.

Omschrijving: gebrandschilderd glas
Kunstenaar: Daniël Pieter Wildschut – RKD
Afm.: ca. 60×50 cm
Jaar: 1951
Materiaal/techniek: glas-in-lood met gebrandschilderd glas
Locatie: Mariakapel, Roosbergseweg, Bavel

Het verhaal:
De Mariakapel werd in 1951 opgericht tijdens een werkweek van het Brabants Studentengilde van O.L. Vrouw. Het was een geschenk aan pastoor P. Doens ter gelegenheid van het zilveren jubileum van het gilde dat in 1926 werd opgericht. Vanaf de oprichting heeft het gilde tientallen kapelletjes gesticht verspreid over heel Brabant. De kapel in Bavel was het eerste en tevens zijn laatste werk van architect Vincent van Hezik.
Het Gilde bleef actief met het bouwen van kapelletjes tot het einde der jaren vijftig. Tien jaar later ging de organisatie ter ziele, maar kwam in 1974 opnieuw tot leven, zij het op meer beperkte schaal.
Het kapelletje in Bavel is een eenvoudig bakstenen gebouwtje, opgetrokken in de stijl van de jaren vijftig. In het witgeschilderde interieur heeft twee gebrandschilderde ramen. Het eerste, met de afbeelding van St. Brigida, patrones van de Bavelse parochie, is gesigneerd door de bekende Limburgse glazenier Daniël Pieter Wildschut. Op het andere raam, met het kind Jezus en de H. Jozef, staat de naam “P.J.Wildschut”.

Omschrijving: gedecoreerd glas met figuurtjes
Ontwerp: Edmay Sitanala – RKD
Jaar: 1996
Materiaal/techniek: geëtst glas
Locatie: Schorsmolenstraat 7

Het verhaal:
Deze decoratie is ontworpen door de architect van het gebouw. Deze gevel met geëtst glas is de enige in Breda.

Naam: Zwemheiligen
Omschrijving: glas-in-lood met figuren
Kunstenaar: Joost Swarte – RKD
Hoogte: 5 meter
Breedte: 5 meter, 1 meter per paneel
Jaar: 2000
Materiaal/techniek: glas-in-lood met gebrandschilderd glas
Locatie: Zwembad de Wisselaar, Terheijdenseweg 494

Het verhaal:
Glas-in-lood ramen die, in navolging van de ijsheiligen, elk een voorstelling van een zwemheilige voorstellen, die een eigenschap verbeeldt waarover een goed zwemmer moet beschikken. Net als de schutspatronen op kerkramen heeft elke heilige een attribuut bij zich. De kunstenaar koos hiervoor een dier dat over dezelfde eigenschap beschikt als de zwemheilige. Van links naar rechts: Licht houdt een vogel in de hand, Sluw heeft een vosje rond de nek, Koel draagt een kikker, Gezond duwt een bootje met een vis in een kom aan boord en Snel heeft een haas vast.